Puste faktury – nierzetelna FAKTURA VAT

Seria Expercka

Faktury odgrywają kluczową rolę w prowadzeniu działań gospodarczych, umożliwiają jasne i przejrzyste rozliczenia, stanowią potwierdzenie wykonanej usługi lub dostarczonego towaru.

W związku z faktem, iż przedmiotem cyklu publikacji dotyczących obrotu gospodarczego oraz przestępstw gospodarczych ma być problematyka nierzetelnych faktur, w niniejszym opracowaniu zostanie przedstawione w sposób ogólne zagadnienie związane z dokumentowanie transakcji gospodarczych w postaci faktury VAT, a w dalszej kolejności wstępnie zostanie przedstawiona problematyka tzw. pustych faktur VAT, czy też faktury nierzetelnej, której to wystawienie lub wykorzystanie stanowi przestępstwo skarbowe.

Spis treści:
1. Regulacja
2. W jakim terminie należy wystawić fakturę? Termin wystawienia faktury – jaki?
3. Jakie są skutki wystawienia faktury po terminie? Co grozi za niewystawienie faktury?
4. Konsekwencje wystawienia faktury z opóźnieniem na gruncie przepisów kodeksu karnego skarbowego
5. W jakich przypadkach nie muszę wystawiać faktury?
6. Niezaksięgowanie faktury
7. Problem pustych faktur
8. Czym jest pusta faktura?
9. Kompleksowe usługi prawne dla klientów biznesowych

Regulacja

Obowiązek wystawienia faktury przez czynnego podatnika VAT reguluje art. 106b ustawy o podatku od towarów i usług, który nakazuje wystawienie faktury dokumentującej między innymi sprzedaż, dostawę towarów i świadczenie usług, dokonywaną przed podatnika VAT na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Wystawienie i wydanie faktury spełnia dwie funkcje w rozliczeniu podatku VAT – u sprzedawcy określa moment powstania obowiązku podatkowego, o ile zostanie wystawione w obowiązującym terminie, oraz wskazuje kwotę należnego podatku VAT, u nabywcy zaś jest podstawą do odliczenia wykazanej w niej kwoty podatku.

Wystawienie faktury po terminie jak pokazuje praktyka nie jest wcale sytuacją rzadką. Mimo że takie przypadki nie powinny mieć miejsca, to w praktyce często zdarza się, że podatnik z roztargnienia nie zaksięguje wystawionej faktury sprzedażowej. Oczywiście przedsiębiorcy nie wprowadzają takich faktur również celowo, jednakże wówczas skutki podatkowe powinny być dla nich najmniejszym problemem – większym będzie postępowanie karnoskarbowe. W każdym razie niezaksięgowanie faktury czy też wystawienie jej po terminie będzie miało swoje określone skutki podatkowe dla przedsiębiorcy ją wydającego.

W jakim terminie należy wystawić fakturę? Termin wystawienia faktury – jaki?

Skoro wiadomo już jaki przepis reguluje obowiązek wystawienia faktury VAT należy zadać pytanie – jaki jest termin na wystawienie faktury VAT?

Zasady nakładające obowiązek fakturowania zostały uregulowane w art. 106a–108 Ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT). Przepisy te nakładają na podatnika dokonującego sprzedaży obowiązek wystawienia faktury – po dokonaniu sprzedaży lub jeżeli jest taka potrzeba przed jej dokonaniem. Należy zaznaczyć, że wystawienie faktury po terminie dla jej nabywcy nie będzie miało żadnych negatywnych konsekwencji podatkowych. Skutki podatkowe pojawiają się jedynie po stronie przedsiębiorcy, który fakturę tę wystawił. 

Na żądanie nabywcy towaru lub usługi fakturę wystawia się:

1.         zgodnie z zasadą ogólną określoną w art. 106i ust. 1 i 2, a więc nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę / otrzymano całość, lub część zapłaty od nabywcy – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone do końca miesiąca, w którym dostarczono towar, lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty;

2.         nie później niż 15. dnia od dnia zgłoszenia żądania – jeżeli żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca, o którym mowa w pkt 1.

Ustawa o VAT wskazuje także na inne terminy, które są określone dla poszczególnych rodzajów usług. Według nich faktura powinna być wystawiona do:

•            30-go dnia od daty wykonania usługi (w przypadku usług budowlanych i montażowych)

•            60-go dnia od daty wydania towaru (w przypadku dostawy książek drukowanych, bez magazynów, gazet, czasopism, ulotek i map);

•            90-go dnia od wykonania czynności (w przypadku drukowania książek bez magazynów, gazet, czasopism, ulotek i map);

•            7-go dnia od określonego w umowie dnia zwrotu opakowania;

•            z upływem terminu płatności (w przypadku dostaw energii cieplnej, chłodniczej lub elektrycznej, a także gazu, usług ochrony, przechowywania mienia i dozoru, oraz świadczenia usług: najmu, dzierżawy, ochrony osób, leasingu czy telekomunikacyjnych).

 Jakie są skutki wystawienia faktury po terminie? Co grozi za niewystawienie faktury ?

Niewystawienie faktury w terminie może wiązać się z konsekwencja na gruncie przepisów ustawy karnej oraz prawa podatkowego.

Termin wystawienia faktury VAT regulują określone przepisy ustawy, co jednak w sytuacji gdy faktura nie została wystawiona w terminie?

Zasadą jest, iż prawo do odliczenia podatku VAT powstaje w miesiącu otrzymania faktury lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Sprzedawca mimo opóźnienia w wystawieniu faktury jest obowiązany rozliczyć fakturę nie w miesiącu jej wystawienia, a w miesiącu powstania obowiązku podatkowego.

Wystawienia faktury po terminie dla podatnika-sprzedawcy będzie oznaczało, że faktura ta nie będzie wyznaczać terminu powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli więc sprzedawca wystawi fakturę w dniu późniejszym niż 15. dzień miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, to data wystawienia tej faktury nie będzie już wyznaczała momentu powstania obowiązku podatkowego – terminem powstania obowiązku będzie wówczas wskazany wyżej termin ustawowy.

W przypadku, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje więc z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych, natomiast w przypadku, gdy nie określono takiego terminu – z chwilą upływu terminu płatności. Celem tego uregulowania jest zabezpieczenie interesów Skarbu Państwa na wypadek, gdyby podatnik, mimo istnienia ustawowego obowiązku, nie wystawił faktury dokumentującej wykonane świadczenie, a tym samym doprowadziłby do niemożności efektywnego opodatkowania czynności. 

Przykład:

Faktura Vat dokumentuje usługę remontową wykonaną w lutym, wówczas sprzedawca powinien wystawić fakturę do 15 marca (usługa była dokonana w lutym), faktura jednak z roztargnienia sprzedawcy została wystawiona w dniu 15 kwietnia , wówczas obowiązek podatkowy nie powstaje w kwietniu, a 15 marca. Tym samym podatek należny powinien być rozliczony w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy VAT, tj. za luty. 

Wystawienie faktury z opóźnieniem przez podatnika co do zasady nie będzie niosło za sobą negatywnych skutków podatkowych, o ile podatnik wskaże dane zobowiązanie w rozliczeniu za miesiąc, w którym powstał obowiązek podatkowy VAT.

Konsekwencje wystawienia faktury z opóźnieniem na gruncie przepisów kodeksu karnego skarbowego

Zgodnie z art. 54 kks podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania, przez co naraża Skarb Państwa na uszczuplenie w podatku, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Z kolei, gdy podatnik nie wystawi faktury, ale uwzględni ją w pliku JPK_V7 i rozliczy podatek należny z tytułu dokonanej transakcji, wówczas będzie go dotyczył art. 62 § 1 kks. Przepis ten stanowi, że każdy, kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

Wystawienie nierzetelnej faktury, po terminie może zatem powodować nieprzyjemne dla podatnika konsekwencje prawne, zarówno na polu podatkowym jak i karnoskarbowym.

Oprócz konsekwencji prawnych wystawianie faktur po terminie niesie inne, poważne ryzyko – spadku wiarygodności w oczach klientów i kontrahentów.

W jakich przypadkach nie muszę wystawiać faktury?

W treści art. 106b w ust. 2 znajduje się zapis, iż podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku lub też rozporządzenia właściwego ministra wydanego na postawie art. 82 ust 3 u.o.p.t.u.   Jednakże, należy jednak mieć na uwadze, że podatnik będzie obowiązany do wystawienia faktury na każde żądanie nabywcy towaru zgłoszone w terminie 3 miesięcy licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty. Obowiązek ten wynika z art. 106b ust 3 u.o.p.t.u.

Czy import usług podlega rozliczeniu podatkowemu?

Tak. Przy imporcie usługi obowiązek podatkowy powstaje w momencie wykonania usługi art.19a ust.1 ustawy o VAT.

Brak faktury przy imporcie usług nie zwalnia przedsiębiorcy z obowiązku rozliczenia VAT z tytułu importu usług

Niezaksięgowanie faktury

Przedsiębiorca, który zauważy, że nie zaksięgował faktury z poprzedniego roku owiązany jest do korekty błędu w księdze przychodów i rozchodów lub w ewidencji przychodów w przypadku ryczałtowców. Jeżeli tego nie zrobi to książka będzie pokazywała nieprawdziwą sytuację firmy. W takiej sytuacji w razie kontroli skarbowej organ podatkowy może upomnieć się o należny podatek razem z naliczonymi odsetkami i nałoży na przedsiębiorcę dodatkową karę. Jeżeli podatnik będzie musiał dopłacić podatek PIT i VAT, to najprawdopodobniej zobowiązany będzie również do wpłaty odsetek od nieterminowej zapłaty. Odsetek nie płaci się do kwoty 8,70 zł. Ich wysokość można obliczyć w kalkulatorze odsetek podatkowych.

Jeżeli zatem zdarzy się taka sytuacja, że przedsiębiorca wystawi fakturę po terminie wynikającym z ustawy o podatku VAT, wówczas i tak powinien wykazać podatek VAT należny we właściwym okresie rozliczeniowym, pomimo że data faktury nie będzie na to wskazywała.

Problem pustych faktur

Problem fikcyjnych faktur jest coraz poważniejszy, a co za tym idzie, przepisy karno-skarbowe coraz bardziej restrykcyjne. Puste faktury i oszustwa związane z wprowadzeniem ich do obrotu gospodarczego przybierają przeróżne formy. Czasami chodzi o zakup kilku faktur w celu zmniejszenia podatku dochodowego przedsiębiorcy, a czasami proceder z nimi związany osiąga rozmiar skomplikowanej siatki przestępczej. Może się również okazać, że przedsiębiorca wystawi fakturę na transakcje która nigdy nie doszła do skutku. Niezależnie od tego, na jaką skalę faktury te są wystawiane, każde ich użycie może nieść za sobą poważne skutki podatkowe i karne zarówno po stronie wystawcy, jak i nabywcy.

Czym jest pusta faktura?

Poprzez pojęcie pustych faktur, należy rozumieć fakturę, która dokumentuje ona świadczenie, którego nie wykonano, które nigdy nie miało miejsca, oraz gdy fakturę wystawia jeden podmiot podczas gdy usługę w rzeczywistości wykonuje ktoś inny.

W praktyce przyjęło się, że puste faktury możemy podzielić na trzy kategorie, tj.:

• dokumenty, którym w rzeczywistości w ogóle nie towarzyszy transakcja w nich wskazana, czyli wystawienie faktury nie ma żadnego związku z dostawą towarów bądź świadczeniem usług przez podmiot wystawiający fakturę ani żaden inny;
• dokumenty, którym towarzyszy realna transakcja, ale usługodawcą jest inny podmiot niż ten wystawiający fakturę;
• dokumenty wystawiane przez firmanta – chodzi o faktury dokumentujące rzeczywisty obrót towarami i usługami, ale z zatajeniem wobec nabywców prawdziwego podmiotu realizującego wskazany w fakturach obrót.

Sankcje za wprowadzenie pustej faktury do obrotu zostały uregulowane zarówno w ustawie Kodeks karny skarbowy, jak i w ustawie Kodeks karny

Odpowiedzialność karna za psute faktury: Zgodnie z art. 271a k.k., kto wystawia fakturę (faktury) zawierającą ogółem kwotę należności, której wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej, lub takiej faktury używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Zgodnie zaś z art. 62 kks za wadliwe wystawienie faktury grozi kara grzywny do 180 stawek dziennych. Z kolei za wystawienie albo posługiwanie się fikcyjną fakturą sąd może orzec karę nawet do 720 stawek dziennych bądź roku pozbawienia wolności. Możliwe jest również nałożenie obu tych kar jednocześnie.

Powyżej opisane konsekwencje na polu prawnokarnym nie są jedynymi, które mogą spotkać osobę, która np. używa nierzetelnej faktury lub ją wystawia. Możliwe do przewidzenia są również inne karnoskarbowe skutki takiego działania.

Łukasz Pasternak Kancelaria Adwokacka, oferuje kompleksowe usługi prawne dla klientów biznesowych

Analizujemy bieżącą sytuację i proponujemy rozwiązania, które zabezpieczą interesy finansowe przedsiębiorstwa. Specyfika oferowanych przez nas usług, opartych w znacznej mierze na zaufaniu Klientów nie tylko do naszej wiedzy i doświadczenia, ale przede wszystkim do naszej rzetelności i uczciwości, sprawia, iż najlepszą rekomendacją naszych usług są pozytywne opinie naszych Klientów oraz ich wola polecania naszych usług swoim najbliższym, partnerom czy współpracownikom. Wspieramy przedsiębiorców w zakresie doradztwa prawnego oraz bieżącego doradztwa podatkowego.

Efektywne rozwiązania prawne

Nasze usługi ukierunkowane są na skuteczne rozwiązywanie problemów przedsiębiorców oraz udzielanie im efektywnej pomocy w prowadzeniu działalności.

Specjalizacja

Zespół prawa karnego gospodarczego ściśle współpracuje z praktykami w dziedzinie prawa gospodarczego czy podatkowego, co gwarantuje szczegółowe podejście do złożonych kwestii związanych z przestępstwami gospodarczymi, w tym przestępstw podatkowych, akcyzowych, vatowych, związanych z obrotem paliwami, przestępstw korupcyjnych, oszustów oraz oszustw na rynkach kapitałowych. Łączymy doświadczenie w zakresie prawa karnego z doświadczeniem w zakresie prawa gospodarczego, w tym handlowego, podatkowego, prawa zamówień publicznych czy zagadnień regulacyjnych, czego wymagają sprawy z zakresu przestępstw gospodarczych.

Potrzebujesz pomocy prawnej – skontaktuj się

Nasze lokalizacje – sprawdź tutaj

A może wolisz zapytać o konsultację online? – Zadaj pytanie

Subskrybuj Newsletter i  bądź na bieżąco

Informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.