Podział majątku po rozwodzie – rozwód i podział majątku
Rozwód to jedno z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu. Oprócz emocjonalnych wyzwań, niesie za sobą również skomplikowane kwestie prawne i finansowe, z których najważniejszą jest podział majątku. W niniejszym artykule przybliżymy, jak przebiega rozwód i podział majątku, na co zwrócić uwagę i jakie kroki podjąć, aby proces ten przebiegł jak najsprawniej.
Spis treści:
1. Czy po rozwodzie jest rozdzielność majątkowa?
2. Czym jest majątek wspólny małżonków?
3. Czy udziały w spółce z o.o. wchodzą w skład małżeńskiej wspólności majątkowej?
4. Jak ustalić wartość majątku wspólnego?
5. Majątek osobisty każdego z małżonków
6. Co w przypadku sprzedaży majątku osobistego?
7. Czy majątek osobisty wchodzi do spadku?
8. Czy rozwód lub separacja mają wpływ na dziedziczenie po współmałżonku na podstawie testamentu?
9. Podział majątku przed rozwodem – podział sądowy lub podział umowny
10. Jak podzielić się majątkiem po rozwodzie?
11. Podział majątku u notariusza
12. Sądowy podział majątku po rozwodzie
13. Sprawiedliwy podział majątku małżeńskiego
14. Nierówny podział
15. Podział domu po rozwodzie – podział nieruchomości
16. Jaki jest czas na podział majątku po rozwodzie? – podział majątku przedawnienie
17. Jak uniknąć podziału majątku po rozwodzie?
18. Ile kosztuje sprawa o podział majątku?
Czy po rozwodzie jest rozdzielność majątkowa?
W celu dokonania podziału majątku, konieczne jest spełnienie dwóch warunków. Pierwszym z nich jest istnienie wspólności majątkowej między małżonkami. W przypadku braku wspólności majątkowej nie ma majątku wspólnego do podziału. Drugim warunkiem jest wystąpienie okoliczności prowadzącej do ustania wspólności majątkowej. Najbardziej oczywistym przykładem jest orzeczenie rozwodu przez sąd. Warto jednak zaznaczyć, że istnieje wiele innych przyczyn ustania wspólności majątkowej, takich jak orzeczenie separacji przez sąd lub śmierć jednego z małżonków.
Czym jest majątek wspólny małżonków?
Majątek wspólny w małżeństwie to zagadnienie, które odgrywa kluczową rolę w życiu każdego małżeństwa, wpływając zarówno na codzienne funkcjonowanie, jak i na sytuację prawną w przypadku rozwodu.
W skład majątku wspólnego wchodzą przede wszystkim:
– Pobrane wynagrodzenie za pracę oraz dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
– Dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
– Środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
– Kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie emerytalnym, zgodnie z art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 1998 Nr 137 poz. 887).
Do majątku wspólnego należą również przedmioty codziennego użytku w gospodarstwie domowym, które są użytkowane przez oboje małżonków, nawet jeśli zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę.
Czy udziały w spółce z o.o. wchodzą w skład małżeńskiej wspólności majątkowej?
Podział majątku wspólnego małżonków wymaga określenia, które elementy majątku, takie jak udziały w spółkach kapitałowych (np. spółka z o.o.) lub akcje (np. spółka akcyjna, prosta spółka akcyjna), wchodzą w skład majątku wspólnego, a które stanowią majątek odrębny. Kluczowym jest ustalenie czy udziały lub akcje zostały nabyte podczas trwania wspólności majątkowej z majątku wspólnego, czy też z majątku odrębnego tego małżonka, który jest akcjonariuszem lub wspólnikiem.
Jeżeli udziały lub akcje zostały zakupione z majątku wspólnego, to stanowią one część majątku wspólnego małżonków i podlegają podziałowi, niezależnie od tego, że formalnym właścicielem udziałów lub akcji jest ten małżonek, któremu one przysługują. Prawa korporacyjne związane z uczestnictwem w spółce przysługują małżonkowi będącemu udziałowcem lub akcjonariuszem, natomiast prawa majątkowe wchodzą do majątku wspólnego.
Natomiast jeśli udziały lub akcje zostały nabyte z majątku odrębnego, pozostaną one własnością osobistą tego małżonka, któremu przysługują.
„Dokonując podziału majątku, który był objęty wspólnością ustawową, sąd może przyznać należące do tego majątku udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością byłemu małżonkowi niebędącemu wspólnikiem tylko za jego zgodą.” – Postanowienie SN z 16.03.2018 r., IV CSK 105/17, OSNC-ZD 2019, nr 1, poz. 12.
Jak ustalić wartość majątku wspólnego?
W sprawach o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, konieczne jest ustalenie wartości majątku wspólnego. Wartość ta ustalana jest według stanu majątku oraz cen obowiązujących w chwili dokonywania podziału. Istotne jest, aby pamiętać, że stan majątku wspólnego oznacza jego skład, czyli jakie przedmioty i prawa do niego należą, a nie ich cechy, stan techniczny czy prawny. Wszelkie zmiany w majątku, które miały miejsce między momentem ustania wspólności majątkowej a chwilą podziału, muszą zostać odpowiednio rozliczone między małżonkami przez spłaty lub dopłaty. Przyczyny tych zmian nie mają znaczenia – mogą wynikać z naturalnego zużycia, utraty wartości, wzrostu wartości w wyniku inwestycji lub z sytuacji rynkowej. Takie podejście chroni strony przed ryzykiem, że stan majątku w chwili ustania wspólności będzie znacznie różnił się od stanu w momencie podziału, co mogłoby prowadzić do niekorzystnych skutków prawnych. Wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi ustalana jest według stanu majątku i cen w chwili dokonywania podziału. Kluczowym momentem jest wydanie orzeczenia przez sąd, który musi oszacować wartość każdego składnika majątku wspólnego na podstawie aktualnych cen rynkowych. Jeżeli małżonkowie są zgodni co do wartości majątku, sąd zazwyczaj akceptuje ich deklaracje. W przypadku sporu sąd samodzielnie dokonuje oceny wartości, często korzystając z opinii biegłego sądowego specjalizującego się w wycenie majątku. Powołanie biegłego następuje po zebraniu wszystkich niezbędnych informacji potrzebnych do wydania opinii.
W sytuacji, gdy po sporządzeniu opinii przez biegłego, a przed wydaniem orzeczenia o podziale majątku, nastąpi zmiana wartości majątku lub jego poszczególnych składników, sąd jest zobowiązany przeprowadzić dowód z opinii uzupełniającej w celu aktualizacji wartości majątku.
Majątek osobisty każdego z małżonków
Majątek osobisty to wszystko, co nie należy do majątku wspólnego małżonków. Obejmuje on przedmioty majątkowe, prawa majątkowe oraz wierzytelności, które są wyłączną własnością jednego z małżonków. Majątek osobisty w małżeństwie obejmuje:
– Przedmioty nabyte przed zawarciem małżeństwa.
– Przedmioty nabyte przez jednego z małżonków drogą dziedziczenia, zapisu lub darowizny.
– Prawa majątkowe podlegające odrębnym przepisom, np. udziały w spółce cywilnej.
– Przedmioty służące do zaspokajania potrzeb tylko jednego z małżonków.
– Prawa niezbywalne przynależne tylko jednemu z małżonków.
– Przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania lub zadośćuczynienia.
– Prawa autorskie i pokrewne.
Po ślubie, do majątku osobistego mogą również należeć przedmioty takie jak telewizor, radio pod warunkiem, że zostały one otrzymane w drodze dziedziczenia, zapisu lub darowizny z wyraźnym zaznaczeniem, iż mają stanowić osobistą własność jednego z małżonków.
Co w przypadku sprzedaży majątku osobistego?
Jeśli małżonek sprzedaje majątek osobisty i za uzyskaną kwotę nabywa nowy przedmiot, to ten nowy przedmiot również staje się częścią jego majątku osobistego. Nie jest konieczne informowanie nikogo w momencie zakupu, że nabywany składnik należy do majątku osobistego małżonka.
Czy majątek osobisty wchodzi do spadku?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego (KC), dziedziczeniu podlega cały majątek spadkodawcy, bez względu na to, kiedy i w jaki sposób poszczególne jego składniki zostały nabyte. W chwili otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy, wszystkie te składniki wchodzą do masy spadkowej. Oznacza to, że na ogólnych zasadach dziedziczeniu podlega również majątek osobisty spadkodawcy.
Czy rozwód lub separacja mają wpływ na dziedziczenie po współmałżonku na podstawie testamentu?
Rozwód ani separacja nie mają wpływu na dziedziczenie po małżonku na podstawie testamentu. Jeśli spadkodawca życzy sobie, aby jego były małżonek (lub małżonek w separacji) dziedziczył po nim, może to uwzględnić w testamencie. Spadkodawca ma pełną swobodę w dysponowaniu swoim majątkiem
Podział majątku przed rozwodem – podział sądowy lub podział umowny
Podział majątku wspólnego może nastąpić jeszcze przed rozwodem, tj. przed wszczęciem postępowania rozwodowego, czyli przed złożeniem pozwu o rozwód. Jest możliwy zarówno podział majątku przed rozwodem, w trakcie trwania małżeństwa, jak i podział majątku bez rozwodu.
W trakcie małżeństwa wspólność majątkowa ustaje, gdy:
– Małżonkowie zawrą umowę o rozdzielność majątkową.
– Sąd ustanowi rozdzielność majątkową.
– Jedno z małżonków zostanie ubezwłasnowolnione.
– Ogłoszona zostanie upadłość jednego z małżonków.
– Sąd orzeknie separację.
Każda z powyższych sytuacji umożliwia podział majątku wspólnego w trakcie trwania małżeństwa.
Małżonkowie po spełnieniu określonych przesłanek i formalności mogą dokonać podziału zarówno umownie jak i sądownie.
Jak podzielić się majątkiem po rozwodzie?
Podział majątku wspólnego małżonków może być przeprowadzony na drodze sądowej lub polubownej (pozasądowej). W celu dokonania podziału sądowego, należy złożyć odpowiedni wniosek o podział majątku wspólnego. Wniosek ten może być zawarty w pozwie o rozwód składanym do sądu okręgowego lub może być złożony w odrębnym postępowaniu przed sądem rejonowym po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej.
Podział majątku u notariusza
Umowę o podział majątku wspólnego przed notariuszem można zawrzeć, gdy obie strony są zgodne co do sposobu i warunków podziału. W umowie o podział, strony określają składniki majątku, ich wartość oraz sposób, w jaki majątek ma zostać podzielony. Zgodnie z ustaleniami między stronami, umowny podział majątku wspólnego może obejmować spłaty lub być bez spłat między małżonkami. Warto również zauważyć, że możliwy jest częściowy podział majątku wspólnego, obejmujący tylko niektóre składniki majątku. Strony nie muszą dzielić się majątkiem po równo.
W ramach umowy o podziale majątku wspólnego, strony mogą podzielić poszczególne składniki majątku poprzez:
– Podział fizyczny: przedmiot zostaje podzielony na części w taki sposób, aby każda ze stron mogła otrzymać swoją część.
– Przeniesienie własności przedmiotu na jedną ze stron: zazwyczaj z obowiązkiem spłaty drugiej strony. Strony określają, komu mają przypaść poszczególne składniki majątku, i czy druga strona ma być zobowiązana do spłaty.
Możliwy jest również częściowy podział majątku bez udziału notariusza w drodze zawarcia stosownej umowy.
Sądowy podział majątku po rozwodzie
Jeśli małżonkowie nie mogą się porozumieć co do podziału majątku wspólnego, każdy z nich może wystąpić do sądu o taki podział.
Sprawiedliwy podział majątku małżeńskiego
“Sprawiedliwy podział” oznacza zazwyczaj, że każdy z małżonków otrzymuje mniej więcej połowę majątku. Jednak w niektórych przypadkach sędzia może zdecydować o nierównym podziale, uwzględniając takie czynniki jak odpowiedzialność za małżeńskie długi.
Nierówny podział
Każdy z małżonków ma prawo żądać ustalenia nierównego podziału majątku wspólnego. Sąd może orzec nierówne udziały w majątku wspólnym z ważnych powodów, chociaż zasadą jest, że małżonkowie mają równe udziały i prawa w majątku wspólnym (wyrok SN z dnia 20.05.1976 r., III CRN 373/75, OSNCP 1977, Nr 2, poz. 31).
Orzecznictwo wskazuje, że ważnym powodem może być rażące lub uporczywe naruszanie obowiązków rodzinnych przez jednego z małżonków, takie jak trwonienie majątku, alkoholizm, narkomania, hazard, uporczywe unikanie zaspokajania potrzeb rodziny czy podejmowanie szczególnie ryzykownych operacji finansowych zagrażających materialnym podstawom bytu rodziny. Innym ważnym powodem może być długotrwała separacja spowodowana przez jednego z małżonków.
Podział domu po rozwodzie – podział nieruchomości
Najpowszechniejszymi sposobami podziału domu po rozwodzie są:
· Fizyczny podział domu na dwie odrębne części mieszkalne,
· Przejęcie domu przez jednego małżonka i spłata drugiego,
· Sprzedaż domu i podział kwoty uzyskanej ze sprzedaży.
Jaki jest czas na podział majątku po rozwodzie? – podział majątku przedawnienie
Z wnioskiem o podział majątku wspólnego po rozwodzie można wystąpić w dowolnym czasie, gdyż roszczenie to nie ulega przedawnieniu.
Jak uniknąć podziału majątku po rozwodzie?
Aby uniknąć podziału majątku po rozwodzie, można spisać majątkową umowę małżeńską przed zawarciem związku małżeńskiego, znaną potocznie jako intercyza. Taką możliwość przewiduje art. 47 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Zgodnie z jego treścią, małżonkowie mogą poprzez umowę zawartą w formie aktu notarialnego rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową małżeńską, ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków. W przypadku zawarcia intercyzy małżeńskiej przed zawarciem związku małżeńskiego – wspólność majątku małżeńskiego nie powstanie nijako automatycznie z mocy prawa.
Umowa ustanawiająca rozdzielność majątkową jest szczególnie korzystna dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Na jej podstawie małżonkowie samodzielnie zarządzają swoimi majątkami odrębnymi, co oznacza, że nie powstaje majątek wspólny. Ważne jest, że taka umowa może zostać zawarta jeszcze przed ślubem.
Zawarcie przedślubnej umowy wymaga wizyty u notariusza. Taka umowa nie wpływa na dziedziczenie, jako że jest to umowa cywilna, dotycząca jedynie relacji między żyjącymi. Należy także pamiętać, że intercyza nie wpływa na odpowiedzialność małżonka za długi powstałe przed jej podpisaniem oraz w przypadku braku poinformowania wierzycieli o istnieniu rozdzielności majątkowej między małżonkami.
Ile kosztuje sprawa o podział majątku?
Wniosek o podział majątku wspólnego małżonków podlega opłacie w wysokości 1000 zł. Opłatę należy wpłacić na rachunek bankowy sądu przed złożeniem wniosku. Dowód dokonania opłaty powinien być załączony do wniosku przesłanego do sądu.
Jeżeli zapomnisz uiścić opłatę, spowoduje to pewne komplikacje, które jednak można przezwyciężyć. Po pierwsze, sąd nie podejmie żadnej czynności związanej z wnioskiem, który nie został odpowiednio opłacony. Po drugie, sąd wezwie Cię do uzupełnienia opłaty w terminie tygodnia pod rygorem zwrotu wniosku. Brak reakcji na wezwanie sądu skutkuje tym, że sprawa nie zostanie rozpatrzona.
Jeśli jednak strony dołączą do wniosku tzw. zgodny plan podziału majątku, opłata sądowa wyniesie jedynie 300 zł.
Zgodny plan podziału można wyrazić poprzez podpisanie wniosku przez obie strony.
Podział majątku po rozwodzie to złożony proces, który wymaga uwzględnienia wielu aspektów prawnych i finansowych. Kluczem do sukcesu jest dobre przygotowanie, zbieranie dokumentacji, rzetelna wycena majątku oraz, jeśli to możliwe, osiągnięcie porozumienia z byłym małżonkiem. Dzięki temu można zminimalizować stres i koszty związane z postępowaniem sądowym.
Pamiętaj, że każda sytuacja jest unikalna, dlatego warto skonsultować się z prawnikiem, aby uzyskać indywidualne porady dostosowane do Twojej sytuacji.
Skontaktuj się i zadaj nam dowolne pytanie.
Wypełnij formularz, a my skontaktujemy się z Tobą, celem omówienia Twojej sprawy. Odpowiadamy szybko – sprawdź !
 |
Może Cię również zainteresować:
Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco
 |
Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.