NABYCIE SPADKU W SĄDZIE
Spis treści:
1. Data nabycia spadku
2. Jakie są źródła powołania do spadku?
3. Dziedziczenie ustawowe – kolejność dziedziczenia – spadkobiercy
4. Dziedziczenie na podstawie testamentu – kolejność dziedziczenia – spadkobiercy
5. Czym jest stwierdzenie nabycia spadku?
6. Jak wygląda postępowanie w sprawie o stwierdzenia nabycia spadku?
7. Ile jest czasu na złożenie wniosku o nabycie spadku?
8. Co powinien zawierać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
9. Ile trwa sprawa spadkowa w Sądzie o nabycie spadku?
10. Jak wygląda postanowienie Sądu o nabyciu spadku?
11. Jak uzyskać odpis postanowienia Sądu o nabyciu spadku?
12. Czy jest szansa na zmianę bądź uchylenie zarejestrowanego stwierdzenia nabycia spadku?
13. O co pyta Sąd na sprawie o nabycie spadku?
14. Co dalej robić po stwierdzeniu nabycia spadku?
15. Postanowienie o stwierdzeniu o nabyciu spadku i co dalej?
16. PODSUMOWANIE
Data nabycia spadku
Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, wchodzące w skład spadku, przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób wcześniej wyznaczonych w ramach testamentu lub zgodnie z dziedziczeniem ustawowym. Śmierć spadkodawcy często jest wydarzeniem smutnym w rodzinie, niemniej jednak związanym z naszym codziennym życiem i jako jeden z elementów naszego życia wymaga uregulowania stanu prawnego. Stwierdzenie nabycia spadku po śmierci spadkodawcy może być ważne z perspektywy sukcesji majątku firmowego, dalszego prowadzenia biznesu, czy w końcu podziału majątku po zmarłym. Z tego też względu nie warto odwlekać czynności związanych ze stwierdzeniem nabycia spadku na daleką przyszłość. Tym bardziej, że na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku mamy określony czas. W przypadku gdy w skład spadek wchodziły by długi może okazać się konieczne podjęcie decyzji o odrzuceniu spadku, co w przypadku małoletnich wchodzących do kręgu spadkobierców może wiązać się z dodatkowymi obowiązkami.
Wiedząc zatem, że pojawiła się konieczność uregulowania spraw spadkowych, warto podjąć możliwie szybkie działania mające na celu uregulowanie kwestii spadkobrania. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub notariuszem.
Jakie są źródła powołania do spadku?
Powołanie spadkobiercy do spadku wynikać może z ustawy albo z testamentu. Dlatego podkreśla się, że podstawą nabycia spadku może być nabycie go poprzez testament lub nabycie na podstawie ustawy. Testament może zostać sporządzony w różnej formie – ustnie, pisemnie, notarialnie.
Testament sporządzony przez zmarłego może być również kwestionowany w toku postępowania sądowego.
W naszej praktyce znamy przypadki, iż pomimo sporządzonego testamentu, spadkobiercy ustawowi podjęli próby nabycia spadku na podstawie ustawy – co wiązało się z koniecznością wszczęcia postępowania sądowego przez spadkobiercę testamentowego i uchylenie wadliwej czynności nabycia spadku na podstawie ustawy.
Dlatego też kwestie związane z nabyciem spadku warto skonsultować z prawnikiem znającym tematykę spadkobrania. Adwokaci Kancelarii Pasternak LEGAL posiadają doświadczenie w prowadzeniu spraw związanych z nabyciem spadku oraz jego podziałem.
Dziedziczenie ustawowe – kolejność dziedziczenia – spadkobiercy
W ramach dziedziczenia ustawowego, w pierwszej kolejności powołane są do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. W powyżej opisywanej sytuacji, dziedziczą oni w częściach równych, ale część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli spadkodawca nie posiada zstępnych, do spadku powołani są jego małżonek i rodzice. W takiej sytuacji udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Przy braku zstępnych, a także małżonka spadkodawcy, cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Z kolei, jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. W następnej kolejności, przy braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa, a nadto zstępnych rodzeństwa spadkodawcy, cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy. Dziedziczą oni w częściach równych. W ekstremalnej sytuacji braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek wówczas przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Dziedziczenie na podstawie testamentu – kolejność dziedziczenia – spadkobiercy
Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Treść testamentu kształtuje kwestie tego, kto i co odziedziczy. Jeżeli spadkodawca powołał do spadku lub do oznaczonej części spadku kilku spadkobierców, nie określając ich udziałów spadkowych, rozumie się przez to sytuację, w której dziedziczą oni w częściach równych.
Czym jest stwierdzenie nabycia spadku?
Stwierdzenie nabycia spadku jest postanowieniem Sądu, jak sama nazwa wskazuje, stwierdzającym tj. potwierdzającym nabycie spadku przez określone osoby. Takie postanowienie potwierdza prawa spadkobierców po zmarłym spadkodawcy. Sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy testamentowi i jako spadkobiercy ustawowi zgodnie z kolejnością dziedziczenia. Stwierdzić nabycie spadku może więc Sąd mocą swojego postanowienia. Skutki stwierdzenia nabycia dają nam informację o prawach spadkobierców i otwierają furtkę do podziału spadku między spadkobierców.
Jak wygląda postępowanie w sprawie o stwierdzenia nabycia spadku?
Wszczęcie postępowania, w sprawie stwierdzenia nabycia spadku, następuje na wniosek. Oznacza to, że w celu wszczęcia postępowania, wnioskodawca powinien złożyć, a wcześniej napisać wniosek, który zainicjuje dalszy ciąg zdarzeń.
Warto zadbać by wniosek spełniał wszystkie wymogi formalne wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Prawidłowe skonstruowanie wniosku z całą pewnością usprawni całą procedurę związaną z nabyciem spadku.
Procedura nabycia spadku rozpoczyna się od wniosku uprawionego. Legitymację do złożenia opisywanego wniosku posiada osoba mająca w tym interes. Za interes w tym kontekście uważana jest obiektywna potrzeba wszczęcia postępowania. Oczywistym wydaje się więc być, iż legitymację by występować o stwierdzenie nabycia spadku posiadają tutaj przede wszystkim spadkobiercy lub ich następy prawni, a także osoby uprawnione do zachowku. Napisać wniosek mogą więc z pewnością osoby najbliższe, spadkobiercy. Po otrzymaniu wniosku, Sąd ma obowiązek zbadania pisma pod kątem spełnienia wymogów formalnych i zainicjowania procesu mającego na celu usunięcie ewentualnych braków w tym zakresie.
Kolejnym krokiem, jaki Sąd wykona będzie wyznaczenie daty rozprawy i wezwanie wszystkich zainteresowanych, by przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku.
Warto zwrócić uwagę, iż reprezentując przedsiębiorców w naszej praktyce wielokrotnie składaliśmy wniosek o stwierdzeni nabycia spadku po zmarłym dłużniku po to by móc odzyskać należności przysługujące przedsiębiorcy. W takim wypadku należy również uzasadnić interes prawny w złożeniu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku. Zadanie to warto powierzyć prawnikowi sporządzającemu tego typu wnioski ponieważ wniosek ten powinien zostać nie tylko należycie uzasadniony ale również udokumentowany. Niejednokrotnie zdarza się również, że Wierzyciel nie posiada wszystkich dokumentów do złożenia wniosku o nabycie spadku, przez co konieczne będzie ich pozyskanie oraz ustalenie czy w sądzie nie toczyło się wcześniej postępowanie o nabycie spadku po zmarłym.
Ile jest czasu na złożenie wniosku o nabycie spadku?
Termin na złożenie wniosku o nabycie spadku nie został oznaczony czasowo przez ustawodawcę. Oznacza to, iż inicjacja postępowania w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może nastąpić w każdym czasie i niezgłoszenie nabycia spadku nie powinno być obarczone terminami. Nie ma wymogów co to okresu, jaki musi od śmierci spadkodawcy upłynąć.
Co powinien zawierać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?
Ustawodawca wypowiada się, iż wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien czynić zadość przepisom o pozwie, z tym że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie. Wnioskiem należy zgłosić żądania i wskazać wszelkie okoliczności faktyczne, które są istotne dla rozstrzygnięcia naszej sprawy. Należy wymienić dane zmarłego, wnioskodawcy i uczestników postępowania. Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku powinien zawierać uzasadnienie. Wniosek powinien być odręcznie podpisany. Warto wymienić wszystkie dokumenty, jakie do wniosku dołączamy, między innymi odpisy skróconego aktu zgonu, stanu cywilnego oraz aktów urodzenia. Nie należy zapominać o potwierdzeniu dokonania opłaty sądowej.
Zagadnienie to będzie przedmiotem osobnego opracowania.
Ile trwa sprawa spadkowa w Sądzie o nabycie spadku?
Ciężko jednoznacznie określić, ile trwa postępowanie. Jest to bowiem zależne od zawiłości sprawy, a także innych czynników zewnętrznych. Okres postępowania może być bardzo krótki, ale także długi.
Jak wygląda postanowienie Sądu o nabyciu spadku?
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, wydane przez Sąd, aby potwierdzać nabycie spadku przez spadkobierców, powinno zawierać:
· imię i nazwisko spadkodawcy, imiona jego rodziców oraz jego numer PESEL, a także datę i miejsce zgonu oraz ostatnie miejsce jego zwykłego pobytu,
· wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł, tj. ich imię, nazwisko, imiona rodziców oraz datę i miejsce urodzenia osób fizycznych, a w przypadku osób prawnych ich nazwę i siedzibę,
· tytuł powołania do spadku i wysokość udziałów w spadku, a w razie dziedziczenia testamentowego i określenie formy testamentu oraz powołanie protokołu dziedziczenia, otwarcia i ogłoszenia testamentu,
· sposób przyjęcia spadku.
Jak uzyskać odpis postanowienia Sądu o nabyciu spadku?
Sąd wysyła odpis prawomocnego postanowienia na pisemny wniosek strony .Celem uzyskania odpisu postanowienia sądu, należy więc złożyć odpowiedni wniosek, treścią którego wnioskujemy o wydanie odpisu. Należy pamiętać o konieczności uiszczenia odpowiedniej opłaty (opłata stała), celem wydania odpisu.
Czy jest szansa na zmianę bądź uchylenie zarejestrowanego stwierdzenia nabycia spadku?
Każdy zainteresowany może złożyć wniosek o wszczęcie postępowania o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Jednakże zgodnie z przepisem ustawy, ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a składa wniosek o zmianę przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.
Zgodnie z kodeksem postępowania cywilnego, w razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
O co pyta Sąd na sprawie o nabycie spadku?
Sąd rejonowy, wzywając na rozprawę, zadaje pytania mające na celu rozwianie wszelkich wątpliwości związanych z kwestią dziedziczenia po spadkodawcy. Sąd zatem upewni się czy spadkodawca miał dzieci, zarówno mogące pochodzić ze związku małżeńskiego, jak również pozamałżeńskie. Sąd zweryfikuje, jakiego stanu cywilnego był spadkodawca, czy pozostawił po sobie testament, jakie było ostatnie miejsce jego stałego pobytu. Jeżeli dana sprawa spadkowa jest obarczona konfliktem, Sąd może przeprowadzić postępowanie dowodowe poszerzone o przesłuchanie świadków, a nawet powołanie opinii biegłych. Po przeprowadzeniu wszelkich niezbędnych dowodów do rozstrzygnięcia sprawy, Sąd wydaje postanowienie.
Co dalej robić po stwierdzeniu nabycia spadku?
Jednym z etapów postępowania spadkowego jest uzyskanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, a więc sprawa o nabycie spadku. Skutki stwierdzenia nabycia spadku, umożliwiają rozpoczęcie kolejnego etapu, jakim jest dział spadku
Postanowienie o stwierdzeniu o nabyciu spadku i co dalej?
Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd rejestruje w odpowiednim rejestrze za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Następuje wówczas rejestracja aktu. Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza nabycie spadku przez określone osoby. Takie potwierdzenie umożliwia zarządzenie spadkiem poprzez jego podzielenie. Spadek ten powinien bowiem zostać podzielony, zgodnie z przypadającym udziałem spadkobierców. Można tego dokonać w sposób umowny lub w postępowaniu sądowym.
Wybierając umowny sposób dokonania działu spadku (tzw. umowa działu spadku), sporządza się odpowiedni dokument – umowę, w której treści dokładnie opisuje się podział spadku. Jest to możliwe przy posiadaniu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub posiadając notarialne dziedziczenie, czyli akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza W innym przypadku, notariusz odmówi stworzenia takiego dokumentu. Jeżeli sporządzamy umowę, warto zadbać o jej zapisy i skonsultować się z profesjonalistą. Taka umowa wywołuje bowiem wiele skutków, a jak najodpowiedniejsze sformułowanie jej treści, zmniejsza ryzyko dalszych konfliktów i niejasności. Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, istnieje konieczność sporządzenia takiej umowy u notariusza. Można wybrać dowolnego notariusza.
Sposób umowny jest o wiele szybszy niż postępowanie sądowe – sprawa spadkowa. Czasem jednak zdarza się, że strony nie są w stanie wypracować porozumienia i wkroczenie na drogę postępowania sądowego w sprawie o dział spadku staje się koniecznością. Wówczas strony powinny uzbroić się w cierpliwość, a także przygotować się na poniesienie kosztów związanych z postępowaniem nieprocesowym, jakim jest postępowanie sądowe o dział spadku. Jest ono bowiem zwykle dużo dłuższe niż sprawa o nabycie spadku.
PODSUMOWANIE
Wybierając odpowiednią drogę związaną z uregulowaniem spraw spadkowych warto wiedzieć czy decydować się na drogę przed notariuszem czy też drogę związaną z nabyciem spadku w trycie sądowym. Adwokaci Kancelarii Pasternak LEGAL doradzają Klientom w sprawach związanych ze stwierdzeniem nabycia spadku oraz podziałem majątku spadkowego, a także reprezentują Klientów w postępowaniach sądowych, których przedmiotem są przesłanki niegodności dziedziczenia, czy podważenia testamentu.
Skontaktuj się i zadaj nam dowolne pytanie.
Wypełnij formularz, a my skontaktujemy się z Tobą, celem omówienia Twojej sprawy. Odpowiadamy szybko – sprawdź !
 |
Może Cię również zainteresować:
Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco
 |
Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.