ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKA ZARZĄDU SPÓŁKI ZOO

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CZŁONKA ZARZĄDU SPÓŁKI ZOO

Zakładając spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością wielokrotnie zdarza się, iż wspólnicy czy też członkowie zarządu tej spółki przekonani są o braku swojej odpowiedzialności. Przekonanie to jest prawdziwe tylko w części, ponieważ wspólnicy o ile nie zasiadają w zarządzie spółki nie odpowiadają za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Nieco inaczej wygląda sytuacja odpowiedzialności osób wchodzących w skład organu zarządzającego spółki – czyli mówiąc nieco prościej członka zarządu. Bycie członkiem zarządu to nie tylko apanaże i prestiż, dostęp do służbowego telefonu czy samochodu ale również odpowiedzialność związana z funkcjonowaniem spółki. Decyzje zarządu dotyczące spółki mogą narazić nie tylko spółkę na odpowiedzialność cywilną ale również ich samych. Tym samym działania podejmowane przez członków zarządu mogą narazić nie tylko spółkę z oo ale również ich samych na ryzyko poniesienia dotkliwej odpowiedzialności. W niniejszym wpisie postaramy się przybliżyć następujące kwestie:

Jakie są zasady odpowiedzialności członków zarządu? Kiedy członek zarządu ponosi odpowiedzialność za zobowiązania pociągnięty? Do jakiej odpowiedzialności może zostać pociągnięty członek zarządu? Czy zarząd odpowiada za zaległości podatkowe? Czy członek zarządu odpowiada karnie ? Czy i jak członek zarządu może zwolnić się z odpowiedzialności za zobowiązania spółki?

W tym miejscu tytułem wstępu warto wskazać, że przepisy prawa przewidują, że w razie bezskutecznej egzekucji wobec spółki odpowiadają swoim majątkiem za jej zobowiązania wobec wierzycieli i zaległości podatkowe. Innymi słowy w przypadku bezskutecznej egzekucji wierzyciele mogą podjąć działania wobec członków zarządu mające na celu odzyskanie wierzytelności przysługujących im wobec spółki.

Przechodząc zatem do meritum w pierwszej kolejności przybliżymy w ogólnym zarysie jakie są rodzaje odpowiedzialności zarządu spółki z oo?

Spis treści:
1. RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI – ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZARZĄDU
2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA CZŁONKÓW ZARZĄDU
3. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZALEGŁOŚCI PODATKOWE – ODPOWIEDZIALNOŚĆ PODATKOWA
4. ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA
5. UCHYLENIE SIĘ OD ODPOWIEDZIALNOŚCI
6. PODSUMOWANIE – WSPARCIE CZŁONKÓW ZARZĄDU
7. PASTERNAK LEGAL PRAWO DLA BIZNESU

RODZAJE ODPOWIEDZIALNOŚCI – ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZARZĄDU

Najogólniej rzecz ujmując odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością możemy podzielić na:

• odpowiedzialność cywilną;
• odpowiedzialność podatkową – odpowiedzialność za zaległości podatkowe;
• odpowiedzialność karną;
• odpowiedzialność administracyjna np. w przypadku zawarcia zmowy przetargowej

Podział ten został przyjęty przez nas na potrzeby niniejszego opracowania i jak się wydaje może on podlegać dalszym podziałom, a co więcej zakresy odpowiedzialności niejednokrotnie mogą się przenikać.

Na marginesie warto również zauważyć, że członek zarządu może również ponosić odpowiedzialność wobec samej spółki.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA CZŁONKÓW ZARZĄDU

Odpowiedzialność karna członków zarządu spółki jest odpowiedzialnością osobistą. Odpowiedzialność ta może być regulowana przepisami ustaw szczególnych, ale również takimi przepisami jak kodeks karny czy kodeks karny skarbowy. Odpowiedzialność karna polega na tym, że dana osoba w tym wypadku członek zarządu spółki odpowiada za swój czyn w granicach własnej umyślności/ nieumyślności.

Odpowiedzialność członka zarządu może mieć w tym zakresie bardzo różny charakter i sprowadzać się może zarówno z nieprawidłowościami wobec kontrahentów jak np. oszustwo, wyłudzenie kredytu, przestępstwa korupcyjne, działania na szkodę wierzycieli, ale również może polegać na działaniu na szkodę samej spółki, czy też działalności przestępczej przeciwko dokumentom czy tez odpowiedzialnością podatkową, polegającą np. na wystawianiu nierzetelnych faktur czy nierzetelnych prowadzeniu ksiąg rachunkowych.

Biorąc pod uwagę fakt, iż jak pokazuje praktyka obrotu gospodarczego – spółki coraz częściej wykorzystywane są w różnego rodzaju procederach przestępczych może dojść do sytuacji w której członek zarządu ponosił będzie odpowiedzialność za działanie w zorganizowanej grupie przestępczej.

Odpowiedzialność członka zarządu na polu karnym często jest zagadnieniem wielopłaszczyznowym i choć wydawać by się mogło, że jest to zagadnienie z natury przypisane stricte prawu karnego to jednak problematyka przestępstw przede wszystkim gospodarczych popełnianych przez członków zarządu niejednokrotnie wymaga szerszego spojrzenia. Zespół prawa karnego gospodarczego ściśle współpracuje z praktykami w dziedzinie prawa gospodarczego czy podatkowego, co gwarantuje szczegółowe podejście do złożonych kwestii związanych z przestępstwami gospodarczymi, w tym przestępstw podatkowych, akcyzowych, vatowych, związanych z obrotem paliwami, przestępstw korupcyjnych, oszustów oraz oszustw na rynkach kapitałowych. Łączymy doświadczenie w zakresie prawa karnego z doświadczeniem w zakresie prawa gospodarczego, w tym handlowego, podatkowego, prawa zamówień publicznych czy zagadnień regulacyjnych, czego wymagają sprawy z zakresu przestępstw gospodarczych. Świadczymy usługi prawne związane z doradztwem dotyczącym odpowiedzialności karnej członków organów spółek.

Mając na uwadze złożoność oraz różnorodność materii związanej z odpowiedzialnością karną członków zarządu spółki zoo zagadnienie to będzie przedmiotem licznych opracowań.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA ZALEGŁOŚCI PODATKOWE – ODPOWIEDZIALNOŚĆ PODATKOWA

Odpowiedzialność członka zarządu za zaległości podatkowe jest możliwa co pokazuje brzmienie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r Ordynacja Podatkowa, która pozwala na pociągnięcie członków zarządu do odpowiedzialności podatkowej. Jednak że odpowiedzialność odpowiedzialność zarządu zależy od różnych czynników, w tym od tego, czy członkowie zarządu dopuścili się czynów lub zaniechań, które spowodowały niezapłacenie podatku. W związku z tym, że zagadnienie to na łamach naszego bloga posiada szczegółowe omówienie w tym miejscu warto tylko zasygnalizować tę kwestię. Ordynacja Podatkowa reguluje odpowiedzialność określonych osób za zobowiązania podatkowe oraz wskazuje kiedy osoby te od odpowiedzialności mogą się uchylić.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA

Wobec faktu, iż przedmiotem niniejszego opracowania jest odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki kwestie dotyczące odpowiedzialności poszczególnych osób wobec spółki czy spółki z oo w organizacji w niniejszym artykule zostaną pominięte i skoncentrujemy się na zagadnieniach odpowiedzialności zarządu za zobowiązania spółki już zarejestrowanej w KRS czyli spółki zoo jako spółki kapitałowej posiadającej już osobowość prawną.

Zasady odpowiedzialności osób zarządzających w spółce z o.o. reguluje art. 299 k.s.h. oraz 300 ksh.

Zgodnie z treścią art. 299 § 1 ksh -Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Jak wskazuje się w orzecznictwie SN – Odpowiedzialność na tej podstawie mogą ponosić tylko osoby, które wykonywały swój mandat w okresie, w którym powinien zostać zgłoszony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki (wyrok Sądu Najwyższego z 11 lutego 2021 r. sygn. akt III CSK 74/20).

Zgodnie z treścią w/w przepisu – wierzyciel, który chce pociągnąć członka zarządu do odpowiedzialności musi wykazać, że posiada niezaspokojoną wierzytelność wobec spółki stwierdzone tytułem wykonawczym oraz że egzekucja z majątku spółki dłużnika okazała się bezskuteczna. Wykazanie powyższego otwiera drogę do pociągnięcia członka zarządu do odpowiedzialności cywilnej.

UCHYLENIE SIĘ OD ODPOWIEDZIALNOŚCI

Zasady odpowiedzialności cywilnoprawnej członków zarządu wskazują na przesłanki kiedy to członek zarządu może podjąć próbę obrony swoich interesów i podjąć działania mające na celu zwolnienie członka zarządu z odpowiedzialności za zobowiązania Spółki.

Zgodnie z treścią art. 299 § 2 ksh – Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że:

• we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że
• niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że
• pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego, albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Ciężar wykazania okoliczności zwalniających członka zarządu z odpowiedzialności za zobowiązania spółki spoczywa na pociągniętym do odpowiedzialności członku zarządu, który z tej odpowiedzialności chce się uwolnić. W przypadku członków zarządu – członek chcący uchylić się od odpowiedzialności, musi wykazać co najmniej jedną przesłankę pozwalającą na uchylenie się od odpowiedzialności.

Warto zaznaczyć, że osoby, o których mowa w § 1, nie ponoszą odpowiedzialności za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie, gdy prowadzona jest egzekucja przez zarząd przymusowy albo przez sprzedaż przedsiębiorstwa, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości powstał w czasie prowadzenia egzekucji.

Przepisy § 1 i § 2 nie naruszają przepisów ustanawiających dalej idącą odpowiedzialność członków zarządu.

Wiele osób zadaje pytanie czy możliwe jest kwestionowanie przez członków organu zarządzającego spółki podstaw samego roszczenia?

W tym miejscu warto zwrócić uwagę, iż zagadnienie to w sprawach dotyczących odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki było dość rożnie interpretowane. Część przedstawicieli doktryny uważała takie działania za uzasadnione inna z kolei część zajmowała stanowisko przeciwne. Z uwagi na powyższe rozbieżności w wyroku z 12 kwietnia 2023 r., sygn. P 5/19, Trybunał Konstytucyjny stwierdził jednak, że art. 365 Kodeksu postępowania cywilnego jest niezgodny z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie, w jakim przewiduje związanie sądu orzeczeniem, na podstawie którego wszczęto przeciwko spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bezskuteczną egzekucję, w procesie wytoczonym na podstawie art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych przeciwko pozwanemu, który utracił status członka zarządu spółki przed datą wszczęcia postępowania, w którym orzeczenie przeciwko spółce zapadło.

W tym samym wyroku zakwestionowano również zgodność art. 299 § 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji w zakresie w jakim nie przewiduje on możliwości, aby pozwany były członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością uwolnił się od odpowiedzialności poprzez wykazanie, że wierzytelność, stwierdzona orzeczeniem, na podstawie którego wszczęto przeciwko spółce bezskuteczną egzekucję, nie istnieje, w sytuacji, w której orzeczenie zapadło w postępowaniu wszczętym po dacie utraty przez pozwanego statusu członka zarządu spółki.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie otwiera drogi do kwestionowania istnienia długu spółki w każdej sprawie o zapłatę skierowanej przeciwko członkowi zarządu spółki, niemniej zapewne w niektórych stanach faktycznych może okazać się pomocny w uniknięciu odpowiedzialności.

Warto zaznaczyć, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zapadło w odpowiedzi na pytanie prawne sądu sformułowane na tle konkretnego stanu faktycznego. Jego wydźwięk wskazuje jednak na to, że w przyszłości możemy spodziewać się dalszego stwierdzenia niekonstytucyjności art. 365 Kodeksu postępowania cywilnego i art. 299 § 1 i 2 Kodeksu spółek handlowych np. w odniesieniu do tych sytuacji, w których członek zarządu bez swojej winy nie uczestniczył w procesie prowadzonym przeciwko spółce.

PODSUMOWANIE – WSPARCIE CZŁONKÓW ZARZĄDU

Odpowiedzialność członka zarządu spółki z oo może być widoczna na wielu polach. Warto zatem już przed objęciem stanowiska w zarządzie spółki dowiedzieć się jak w sposób prawidłowy zabezpieczyć majątkowe interesy członka zarządu. Zasady odpowiedzialności cywilnoprawnej członków zarządu pozawalają na podjęcie skutecznej obrony przez członka zarządu co często wymaga jednak podjęcia się określonych działań wymagających swego rodzaju doświadczania. Jeśli zatem szukasz pomocy prawnej w zakresie odpowiedzialności członka zarządu, czy to na polu:

• cywilnym
• karnym
• podatkowym lub
• administracyjnym,

skorzystaj z pomocy naszego prawnika. Pasternak LEGAL to kancelaria adwokacka przyjazna przedsiębiorcom.

Czy wiesz, że:

Prowadzimy również szkolenia w zakresie odpowiedzialności członków zarządu.

Konsekwencje odwołania zarządu mają swój realny wymiar zarówno dla samej spółki jak i członka zarządu. Odwołany członek zarządu m.in. przestaje reprezentować spółkę. Spółka natomiast jest zobowiązana do zawiadomienia Sądu Rejestrowego o odwołaniu członka zarządu spółki. Konsekwencje braku ujawnienia tej informacji w KRS mogą polegać m.in. na nałożeniu na spółkę grzywny, z tych względów warto pamiętać o obowiązku zgłoszenia zmiany do KRS.

Jeśli szukasz pomocy prawnej w sprawach korporacyjnych dotyczących spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a w szczególności w takich sprawach jak zgłoszenie zmian w KRS lub dostałeś już pismo wzywające do uzupełnienia zmian w KRS skorzystaj z pomocy naszego prawnika. Pasternak LEGAL to kancelaria adwokacka przyjazna przedsiębiorcom. Na co dzień doradzamy biznesowi, ale również rejestrujemy spółki, czy zgłaszamy dla naszych Klientów zmiany w KRS.

Zapraszamy do kontaktu

Skontaktuj się

Odpowiadamy szybko. Sprawdź.

Zainteresuje Cię również:

• UCHWAŁA O ODWOŁANIU CZŁONKA ZARZĄDU SPÓŁKI ZOO

• REZYGNACJA Z PEŁNIENIA FUNKCJI W ZARZĄDZIE SPÓŁKI

• WYNAGRODZENIE CZŁONKA ZARZĄDU

Zapraszamy również do zapisania się do newslettera:

Baza wiedzy, informacje o produktach i nowościach prosto na twój email. Dołącz do grona naszych subskrybentów.

Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco

PASTERNAK LEGAL PRAWO DLA BIZNESU

Pasternak Legal – jako kancelaria przyjazna przedsiębiorcom swoją działalność w dużej mierze koncentruje na kompleksowym wsparciu przedsiębiorców w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Nasze usługi kierunkowane są na skuteczne rozwiązywanie problemów przedsiębiorców oraz udzielanie im efektywnej pomocy w prowadzeniu działalności. Dbamy o to by model biznesowy naszego Klienta został osadzony w najkorzystniejszych realiach prawnych i podatkowych. Dlatego często tworzymy usługi i rozwiązania „ szyte na miarę”.

“Biznes bez Tajemnic” – Seria będąca wynikiem misji Pasternak LEGAL chcemy wspierać przedsiębiorców w efektywnym i skutecznym prowadzeniu biznesu. Budujemy efektywne ramy prawne i podatkowe, by biznes naszych klientów był efektywny, bezpieczny i zyskowny. Niech “Biznes bez Tajemnic” stanie się Twoim przewodnikiem w efektywnym i skutecznym prowadzeniu firmy, gdzie każdy krok jest świadomy, a sukces staje się rezultatem klarownych działań.

Jesteśmy dostępni na:

• youtube
• linkedin
• facebook
• instagram

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.