Zaliczka a przestępstwo przewłaszczenia – ORZECZNICTWO

W praktyce powstał ciekawy problem dotyczący instytucji zaliczki, a mianowicie czy kwota wpłacona w ramach zaliczki za wykonanie umowy cywilnoprawnej, która następnie nie została zwrócona ze względu na brak wywiązania się z tej umowy, może być traktowana jako „powierzona” w rozumieniu art. 284 § 2 kodeksu karnego.

W rozpoznawanej przez Sąd Najwyższy sprawie (Wyrok SN V KK 391/14), Strony zawarły umowę, której przedmiotem było wybudowanie domu. Pokrzywdzeni realizując obowiązki wynikające z zawartej umowy przekazali tytułem zaliczki określoną kwotę pieniędzy. Suma zaliczki oraz wpłaconych pozostałych kwot miała równać się końcowej cenie domu.

Sąd Najwyższy uznał, iż o ile sama odmowa zwrotu pieniędzy może być traktowana jako wykonanie czynności czasownikowej przestępstwa z art. 284 § 2 k.k. (tj. przywłaszczenia) o tyle przedmiotem przywłaszczenia nie mogą być pieniądze, które stanowią przewidzianą umową zapłatę za wykonanie określonej pracy. W tym przypadku bowiem przekazywane na rzecz wykonawcy pieniądze stanowiły formę zapłaty za wykonywaną usługę, a tym samym pieniądze z chwilą ich przekazania, nie miały dla wykonawców statusu rzeczy cudzej.

Konsekwencją założenia, iż pieniądze stanowiły własność wykonawców jest uznanie że mogli oni w dowolny nimi dysponować i zarządzać (a zatem przeznaczyć je nawet na cele niezwiązane z budową domu). Różnica polega zatem na tym, iż w przypadku przestępstwa przywłaszczenia (art. 284 § 2 k.k.) osoba która przekazuje rzecz, zastrzega sobie jej zwrot, a tym samym osoba która otrzymuje taką rzecz nie ma prawa nią rozporządzać jak swoją własnością (por. np. M. Dąbrowska – Kardas, P. Kardas w: A. Zoll, Kodeks karny. Komentarz. Część szczególna. Tom III 2006, s. 230)

Reasumując powyższe należy wskazać, że Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na problem pojawiający się często na etapie postępowania przygotowawczego. Przedsiębiorcy składający zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa przez ich kontrahentów, zapominają częstokroć iż ze względu na sposób sformułowania przez nich umowy, zawiadomienia takie są całkowicie bezzasadne. Tak więc w przedmiotowym stanie faktycznym Sąd przyjął, iż przestępstwo przewłaszczenia nie ma miejsca.

Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.