Przestępczość białych kołnierzyków

Współczesny świat jest miejscem, w którym ekonomia, technologia i innowacje rozwijają się w zawrotnym tempie. Jednak równie szybko, jak rozwija się gospodarka, tak samo rosną wyzwania związane z przestępczością gospodarczą zwaną potocznie: przestępczością białych kołnierzyków.  

Wśród dynamicznego spektrum form tych przestępstw, kryją się dziesiątki historii i przypadków oszustw, nadużyć oraz manipulacji finansowych, które wpłynęły na naszą rzeczywistość gospodarczą, społeczną i prawną. Przestępczość ta często przyjmuję charakter przestępczości zorganizowanej i wykorzystuję wpływy polityczne. Zainteresowanie przestępczością białych kołnierzyków przez organy ścigania uzasadnione jest faktem, iż  ściganie przestępstw białych kołnierzyków ma na celu nie tylko aspekt sprawiedliwościowy, ale także uzasadnienie ekonomiczne. Działalność przestępcza w tym obszarze często godzi nie tylko w interes publiczny czy indywidualny interes ale również w interesy gospodarcze wielu podmiotów.

Spis treści:
1.Co oznacza White Collar?
2. Czym są przestępstwa gospodarcze?
3. Wyłudzenie kredytu, przestępstwa bankowe.
4. Przestępstwa przetargowe
5. Wsparcie dla członków zarządu
6. Wyłudzenie odszkodowania
7. Pranie brudnych pieniędzy
8. Niechcące oszustwo, a przestępstwa białych kołnierzyków
9. Nowelizacja kodeksu karnego a ostrzejsza odpowiedzialność „białych kołnierzyków”
10. Naruszenie dyscypliny finansów publicznych
11. PODSUMOWANIE

Co oznacza White Collar?

Definicja „białych kołnierzyków” została zaproponowana przez wybitnego kryminologa i socjologa E. Sutherlanda.  W 1939 roku uczony użył tego terminu na swoim wykładzie na American Sociological Assocation. Sutherland podkreślił, że przestępstwa białych kołnierzyków różnią się od przestępstw popełnianych przez “blue-collar workers” (robotników fizycznych). Według autora termin ten obejmował przestępstwa popełniane przez osoby cieszące się uznaniem i wysoką pozycją społeczną oraz w ramach ich działalności zawodowej (In the course of his occupation). Przestępstwa w obrocie gospodarczym popełniane przez tzw. białe kołnierzyki to często przestępstwa ekonomiczne, przestępstwa oszukańcze, przestępstwa skarbowe, czy przestępstwa związane z zarządzaniem, przestępstwa w sferze działalności na rynkach finansowych, ale również zaliczyć można do nich przestępstwa korupcyjne czy przestępstwa przetargowe.

Kancelaria Pasternak LEGAL posiada wyspecjalizowany zespół prawników zajmujących się reprezentacją Klientów, w sprawach związanych z przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu.

Zespół Kancelarii świadczy usługi prawne związane z:

a. reprezentujemy Klientów, którym zarzuca się popełnienie przestępstwa (OBRONA W SPRAWACH KARNYCH GOSPODARCZYCH)

b. działaniami prewencyjnymi mającymi na celu przeciwdziałanie przestępstwom gospodarczym (tworzymy procedury, przeprowadzamy audyty czy prowadzimy szkolenia) – (Przeciwdziałanie i działania prewencyjne)

c. doradzany czy reprezentujemy Klientów pokrzywdzonych przestępstwem; (Reprezentacja pokrzywdzonych)

Czym są przestępstwa gospodarcze?

W polskim porządku prawnym nie funkcjonuje legalna definicja przestępstwa gospodarczego, wynika to między innymi z ewoluowania tego rodzaju przestępstwa oraz stopnia skomplikowania. W najbardziej uniwersalnym znaczeniu pod pojęciem przestępstw gospodarczych rozumie się czyny karalne, godzące lub zagrażające ponadindywidualnym dobrom w sferze życia gospodarczego, polegające na naruszeniu zaufania związanego z pozycją sprawcy lub z instytucją życia gospodarczego, grożące utratą zaufania do sytemu gospodarczego lub jego podstawowych instytucji. Prawo polskie posiada szeroki katalog przestępstw gospodarczych, opisanych zarówno w kodeksie karnym, jak i kodeksie karnym skarbowym.

 Do przestępstw gospodarczych zaliczyć można:

• Oszustwa w obrocie gospodarczym gospodarczych;
• Cyberprzestępczość;
• Przestępstwa karnoskarbowe;
• Przestępstwa fakturowe (w tym zbrodnia fakturowa);
• Przestępstwa związane z wyrobami objętymi akcyzą (paliwa, tytoń, alkohol);
• Przestępstwa związane z naruszeniem własności przemysłowej;
• Przestępczość zorganizowana;
• Przestępstwa związane z produkcją, obrotem produktami tytoniowymi;
• Przestępstwa w obrocie finansowym;
• Odpowiedzialności członków organów spółek;
• Przestępstwa przetargowe;
• Działania na szkodę wierzycieli;
• Przestępstw przy obrocie lekami;
• Przestępstw korupcyjnych;
• Przestępczości dot. prania brudnych pieniędzy;

Zakres świadczonych usług obejmuje reprezentację interesów podmiotów występujących w charakterze  podejrzanego, oskarżonego, skazanego, pokrzywdzonego oraz oskarżyciela.

Interesuje Cię:

Działanie Prewencyjne – skontaktuj się

Szkolenia – skontaktuj się

Obrona w Sprawie Karnej – skontaktuj się

W rozdziale XXXVI Kodeksu karnego wymienione są następujące przestępstwa gospodarcze:

1. Łapownictwo i korupcja

2. Wyłudzenie kredytu

3. Wyłudzenia podatków

4. Wyłudzenie odszkodowania

6. Pranie pieniędzy

7. Udaremnienie zaspokojenia wierzyciela

8. Korupcja gospodarcza

9. Niewłaściwe prowadzenie dokumentacji prowadzonej działalności gospodarczej

10. Wyzysk kontrahenta

11. Zakłócenie przetargu publicznego

12. Fałszowanie znaków indentyfikacyjnych;

13. Fałszowanie wskazań licznika w pojeździe.

Pozostałe przestępstwa gospodarczych, które zostały stypizowane w innych miejscach kodeksu karnego możemy zaliczyć także:

1.     Cyberprzestępczość,

2.     Oszustwa komputerowe, 

3.     Wyłudzenia VAT, 

4.     Sprzedajność,

5.     Płatna protekcja.         

Wyłudzenie kredytu, przestępstwa bankowe

W świecie postępu technologicznego oraz powszechnej cyfryzacji cyberprzestępczość stanowi szczególne zagrożenie, z uwagi na rosnącą powszechność przestępczości w sferze bankowej.

O przestępstwa internetowych pisaliśmy m.in . tutaj:

PHISHING – OSZUSTWO STOSOWANE PRZEZ INTERNETOWYCH PRZESTĘPCÓW

SMISHING – ŚMIESZNE? A JEDNAK NIEBEZPIECZNE

VISHING – POZORNIE NORMALNA ROZMOWA

Przestępstwa przetargowe

Problematyka zmów przetargowych, nie ogranicza się wyłącznie do regulacji prawnych związanych z kodeksem karnym dotyka również m.in . ustawa o ochronie konkurencji, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, czy ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

Sprawcy działań polegających na zakłócaniu przetargu publicznego obok odpowiedzialności prawnokarnej wyrażonej na gruncie art. 305 § 1 i 2 k.k. mogą również ponosić odpowiedzialność cywilnoprawną (odpowiedzialność odszkodowawczą), czy też odpowiedzialność prawnoadministracyjną wyrażona m.in . na gruncie ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów . Punktem wspólnym dla regulacji karnych, cywilnych oraz administracyjnych stanowiły będą tzw. zmowy przetargowe, które jak zostało uprzednio wskazane, mogą podlegać kryminalizacji na gruncie art. 305 § 1 i 2 k.k.

Adwokat Łukasz Pasternak

Adwokat Łukasz Pasternak jest autorem licznych publikacji z zakresu prawa karnego dotyczących przestępstw w przetargach publicznych czy też przestępstw korupcyjnych.

Więcej informacji znajdzie pod tym linkiem.

Wsparcie dla członków zarządu

Świadczymy usługi prawne związane z doradztwem dotyczącym odpowiedzialności karnej członków organów spółek.

art. 297 k.k.  – najczęściej określane jest mianem oszustwa kredytowanego.

Przestępstwo oszustwa stypizowane w treści art. 297 § 1 k.k. zaliczane jest do ścisłej kategorii tzw. przestępstw gospodarczych. Zachowanie sprawcy ww. przestępstwa może przybierać formy: przedkładania fałszywych dokumentów, przedkładania dokumentów stwierdzających nieprawdę, przedkładania nierzetelnych pisemnych oświadczeń.

Wyłudzenie odszkodowania

Przestępstwem gospodarczym jest także wyłudzenie odszkodowania, które uregulowano w art. 298 k.k. Zgodnie z literalnym brzmieniem przywołanego przepisu, karalne zachowanie sprawcy przestępstwa wyłudzenia odszkodowania polega na spowodowaniu zdarzenia będącego podstawą wypłaty z tytułu umowy ubezpieczenia. Np. celowe spowodowanie pożaru czy kolizji drogowej (zob. Wyr. SA we Wrocławiu z 30.01.2018 r., syn. II AKa 392/17)

Pranie brudnych pieniędzy

Przestępstwo prania brudnych pieniędzy pozostaje przestępstwem ściśle powiązanym z istnieniem zorganizowanych struktur przestępczych, a także często pozostaje w związku z popełnianymi w obrocie gospodarczymi przestępstwami. Prawo karne gospodarcze opisuje odpowiedzialność związana z praniem brudnych pieniędzy.

Więcej o:

Odpowiedzialność karna za przestępstwo prania brudnych pieniędzy – znajdziesz tutaj  

Niechcące oszustwo, a przestępstwa białych kołnierzyków

Czym można niechcący zostać oszustem? Okazuję się, że tak.

Przykładem może być sytuacja, gdy stale współpracujący z przedsiębiorcą kontrahent, nie zwracając uwagi na kondycję finansową tego przedsiębiorcy sprzedaje mu towar. Jednocześnie w wyniku zachwiania gospodarczego przedsiębiorca nie jest w stanie przez dłuższy czas uregulować obciążającego go zobowiązania, taka sytuacja może rodzić konieczność skorzystania z usług doświadczonego prawnika.

Nowelizacja kodeksu karnego a ostrzejsza odpowiedzialność „białych kołnierzyków”

1 października 2023 r. weszły w życie radykalne zmiany w polityce karania

Zwalczanie przestępstw białych kołnierzyków, znanych w świecie pod angielską nazwą white collar crime, znalazło się na szczycie priorytetów organów państwa. Jedną z istotniejszych zmian, jest wprowadzenie dwóch kwalifikowanych typów przestępstwa zwanego potocznie łapownictwem menedżerskim, a tym samym znaczne zaostrzenie kar za to przestępstwo. Intencją zaostrzenia kar za tzw. łapownictwo managerskie jest ograniczenie liczby przestępstw, które są popełniane przez osoby posiadające wysokie statusy ekonomiczne

 Zgodnie z art. 296a § 1 Kodeksu karnego kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Natomiast na podstawie art. 296a § 4 Kodeksu karnego tego przepisu, jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 (przez znaczną kwotę majątkowo należy rozumieć szkodę, której wartość przekracza 200 tys. zł).

Należy przytoczyć Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 maja 2022 r. (sygn. akt II AKa 154/21): „o tym, czy daną osobę można zaliczyć do kategorii osób pełniących funkcję kierowniczą, decyduje zakres posiadanych przez nią uprawnień. Chodzi tu także o faktyczny wpływ na decyzje podejmowane w spółce czy jednostce.

O pełnieniu funkcji kierowniczej przesądza zatem przydanie określonych kompetencji osobie ją sprawującej, niezależnie od tego, czy ich zakres obejmuje całość jednostki czy też jedynie pewne wyodrębnione jej części”

W wyniku nowelizacji ustawodawca wprowadził również art.306b

Art. 306b § 1 Kodeksu karnego

kto dopuszcza się przestępstwa stypizowanego m.in . w art. 296a § 1 oraz 4 (czyli łapownictwa managerskiego) w stosunku do mienia o wartości większej niż pięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości lub powodując szkodę w rozmiarach odpowiadających takiej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 3 do 20. (przez pięciokrotność kwoty wielkiej wartości należy rozumieć kwotę przekraczającą 5 mln zł.).W stosunku do osoby, która dopuszcza się tzw. łapownictwa managerskiego w stosunku do mienia o wartości większej niż dziesięciokrotność kwoty określającej mienie wielkiej wartości lub powodując szkodę w rozmiarach odpowiadających takiej wartości, na podstawie art. 306b § 2 Kodeksu karnego podlega karze pozbawienia wolności od lat 5 do 25. (dotyczy to więc kwoty powyżej 10 mln zł).

W wyniku nowelizacji zostały wprowadzone do Kodeksu karnego dwa nowe kwalifikowane typy łapownictwa biernego, które w zależności od kwoty zagrożone będą karą nawet do 20 lub 25 lat więzienia.

Naruszenie dyscypliny finansów publicznych

System gospodarowania środkami publicznymi został zbudowany w taki sposób, aby był on zgodny pod względem formalnym i materialnym z ustawą o finansach publicznych nazywa się dyscypliną finansów publicznych.

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych mogą ponosić różne osoby jak np. członkowie organów, kierownicy jednostek, pracownicy sektora finansów publicznych, ale również osoby gospodarujące środkami publicznymi, które zostały przekazane podmiotowi niezaliczanemu do sektora finansów publicznych.

Nieprzestrzeganie ustalonych przez ustawodawcę norm prawnych w zakresie gospodarki finansowej może doprowadzić do naruszenia tej dyscypliny i pociągnięciem do odpowiedzialności. A tę ponosi zarówno osoba, która dokonała tego czynu, jak i osoba, która wydała polecenie, aby dokonać takiego czynu.

Doradzamy zarówno instytucjom jak i osobą, które mają zostać poddane odpowiedzialności z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych

Szerzej o działalności Kancelarii

PODSUMOWANIE

Charakter przestępstw gospodarczych sprawa, iż prowadzenie obrony w sprawie karnej czy też doradztwo mające na celu zapobieganie przestępczości gospodarczej często wymaga znajomości przepisów oraz zrozumienia procesów gospodarczych. Z tego względu warto korzystać zespołu prawnego mogącego świadczyć usługi w wielu dziedzinach prawa.

Zespół prawa Karnego Pasternak LEGAL ściśle współpracuje z praktykami w dziedzinie prawa gospodarczego czy podatkowego, co gwarantuje szczegółowe podejście do złożonych kwestii związanych z przestępstwami gospodarczymi, w tym przestępstw podatkowych, akcyzowych, vatowych, związanych z obrotem paliwami, przestępstw korupcyjnych, oszustów oraz oszustw na rynkach kapitałowych. Łączymy doświadczenie w zakresie prawa karnego z doświadczeniem w zakresie prawa gospodarczego, w tym handlowego, podatkowego, prawa zamówień publicznych czy zagadnień regulacyjnych, czego wymagają sprawy z zakresu przestępstw gospodarczych.

Świadczymy wsparcie prawne nie tylko związane z obroną procesową, ale również wspieramy w działaniach profilaktycznych, w tym przeprowadzamy audyty związane z wprowadzaniem wewnętrznych procedur zgodności, służących wykrywaniu czy przeciwdziałaniu przestępstw łapownictwa, korupcji, czy prania brudnych pieniędzy, w celu minimalizacji ryzyka odpowiedzialności karnej

Jesteśmy gotowi do podjęcia natychmiastowych działań w sytuacjach niecierpiących zwłoki.

Subskrybuj Newsletter i  bądź na bieżąco

Informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.