FORMY WINY UMYŚLNEJ – ZAMIAR BEZPOŚREDNI I EWENTUALNY

W poprzednim artykule (link) omówiliśmy formy winy nieumyślnej, czyli lekkomyślność i niedbalstwo, o których mowa w art. 9 § 2 Kodeksu Karnego.

W dzisiejszym wpisie, przyjrzymy się § 1 tego przepisu, a konkretnie zamiarze bezpośrednim oraz zamiarze ewentualnym, jako formach winy umyślnej.

Art. 9 § 1 KK brzmi:

„Czyn zabroniony popełniony jest umyślnie, jeżeli sprawca ma zamiar jego popełnienia, to jest chce go popełnić albo przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.”

ZAMIAR BEZPOŚREDNI – DOLUS DIRECTUS

O zamiarze bezpośrednim mówimy wtedy, gdy – zgodnie z wyżej wspomnianym przepisem – sprawca chce popełnienia czynu zabronionego. Ma on świadomość, że swoim zachowaniem wypełnia lub może wypełnić znamiona czynu zabronionego i mimo to, chce popełnić ten czyn. Chęć jest zatem tutaj warunkiem.

Co więcej, o zamiarze bezpośrednim mówimy, również wtedy gdy sprawcy nie uda się wypełnić znamion czynu zabronionego – tj. jego zachowanie, nie będzie na tyle skuteczne by popełnić dany czyn zabroniony. Chodzi więc o samą chęć spowodowania przez swoje zachowanie skutku, który wypełnia znamiona czynu zabronionego.

Należy też wspomnieć, o występującym tu podziale na: zamiar bezpośredni nagły i zamiar bezpośredni przemyślany. Ten pierwszy podejmowany jest szybko, bez dokładnego przemyślenia, natomiast zamiar bezpośredni przemyślany, jak sama nazwa wskazuje – kształtował się jakiś czas – chodzi tu często np. o tworzenie planu popełnienia przestępstwa.

ZAMIAR EWENTUALNY – DOLUS EVENTUALIS

„(…) przewidując możliwość jego popełnienia, na to się godzi.” – art. 9 § 1 KK wskazuje nam w tym fragmencie, kiedy zachodzi zamiar ewentualny.

Najistotniejszą różnicą między zamiarem ewentualnym, a bezpośrednim, to brak woli sprawcy, przejawiającej się jako chęć popełnienia czynu zabronionego. Sprawca wykazuje obojętność wobec ewentualnych, dodatkowych skutków swojego zachowania, które miałaby wypełnić znamiona jakiegoś czynu zabronionego. Ponadto – tak jak wskazuje przepis – przewiduje on możliwość wystąpienia takich skutków ale nie ma on pewności, czy one nastąpią. Sprawca zatem godzi się na popełnienie danego czynu zabronionego, mimo iż ten czyn nie jest jego głównym celem.

W przeciwieństwie do lekkomyślności – tutaj sprawca nie liczy na uniknięcie popełnienia konkretnego  przestępstwa wskutek swoich działań/zaniechań, jest mu to po prostu obojętne czy dany czyn „przy okazji” popełni czy też nie.

Na przykład – sprawca chcąc dokonać kradzieży (jest to zamiar bezpośredni), popycha przypadkową osobę aby ułatwić sobie wyciągnięcie portfela i telefonu z kieszeni ofiary. Jest mu to obojętne czy ofierze w wyniku upadku coś się stanie, godzi się on na ewentualne skutki swojego zachowania, które mogłyby wypełnić znamiona danego czynu zabronionego.

ŹRÓDŁA:

1.     Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1444)

2.     Gardocki. L, Prawo karne wydanie 21, Warszawa 2019.

Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.