CZY JEST MOŻLIWE UNIEWAŻNIENIE KREDYTU?

Wstęp

Kredytobiorca musi wiedzieć, czym jest stwierdzenie nieważności umowy kredytowej. Unieważnienie umowy jest to potocznym określeniem wyroku sądu, w którym dochodzi do ustalenia nieważności zawartej umowy. Wniesienie zasadnego roszczenia o nieważność umowy powoduje, że w wyroku sąd stwierdza, iż dana umowa traci moc prawną. Stwierdzenie, że umowa jest nieważna na podstawie prawomocnego wyroku sądu jest traktowane tak jakby umowa nigdy nie została zawarta oraz nie obowiązywała strony unieważnionej umowy. O unieważnieniu umów stało się głośno na przestrzeni ostatnich lat w związku z licznymi roszczeniami kredytobiorców w sprawach frankowych wytaczanych wobec banków i dochodziło często do unieważnienia kredytu frankowego . W pozwach kredytobiorcy domagali się w wyrokach unieważnienia swoich umów kredytowych. Największy wpływ na obecne orzecznictwo miał wyrok TSUE z 3 października 2019 roku, który wskazał, że występujące w umowie niedozwolone klauzule powinno się z niej usunąć, nawet jeżeli skutkuje to nie tylko odfrankowieniem, ale i unieważnieniem całej umowy kredytu frankowego. Obecnie zdecydowana większość roszczeń dotyczy unieważnienia umów kredytu frankowego (zarówno umowy kredytu denominowanego jaki i umowy kredytu indeksowanego), jednakże coraz częściej kredytobiorcy żądają również unieważnienia umowy kredytu złotówkowego. Ze względu na stosowanie przez banki klauzul niedozwolonych pozew o stwierdzenie nieważności umowy kredytowej duże szanse na powodzenie. Dlatego też bardzo ważna jest analiza umowy kredytowej przez profesjonalistów.

Spis treści:
1. Czy możliwe jest unieważnienie umowy o kredyt?
2. Co oznacza nieważność umowy o kredyt?
3. Jakie są skutki unieważnienia umowy kredytu frankowego/złotówkowego?
4. Czy nieważność umowy o kredyt hipoteczny ma wpływ na ustanowioną hipotekę banku?
5. KORZYŚCI płynące z unieważnienia umowy kredytu
6. Ryzyka związane nieważnością umowy o kredyt, skutki unieważnienia kredytu
7. Jaki sąd jest właściwy do stwierdzenia nieważności kredytu frankowego bądź umowy kredytu złotówkowego?
8. Skąd mam wiedzieć, czy mam podstawy do żądania nieważności umowy kredytu?
9. PASTERNAK LEGAL

Czy możliwe jest unieważnienie umowy o kredyt?

Tak – Sąd może unieważnić każdą umowy kredytu. Unieważnić można: umowę kredytu frankowego (umowy kredytu denominowanego jak również umowy kredytu indeksowanego), umowę kredytu złotówkowego jak również wszelkie inne umowy kredytu niezależnie od waluty w jakiej została one udzielone bądź spłacane przez kredytobiorców. Należy wskazać, że unieważnić można również umowę kredytu hipotecznego. Należy pamiętać, że w celu unieważnienia umowy kredytu muszą wystąpić przesłanki do stwierdzenia nieważności umowy o kredyt przez Sąd.

Co oznacza nieważność umowy o kredyt?

O stwierdzeniu przez sąd nieważności umowy kredytu frankowego (umowy kredytu denominowanego oraz umowy kredytu indeksowanego), umowy kredytu złotówkowego mówimy wówczas, gdy sąd w wyroku dokonuje oceny umowy kredytu oraz dochodzi do wniosku, że umowa taka posiada istotne braki niepozwalające przypisać jej ważności. Wobec powyższego umowa kredytu nie może wywołać zamierzonych skutków prawnych, lub też umowa kredytu narusza przepis prawa wynikające z ustawy, czy chociażby jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Braki te powodują, że Sąd nie może przyznać umowie kredytu doniosłość prawnej, a wadliwa umowa kredytu jest nieważna z mocy samego prawa (ex lege), a jej nieważność powstaje z chwilą zawarcia umowy kredytowej.

Jakie są skutki unieważnienia umowy kredytu frankowego/złotówkowego?

Nieważność zawartej z bankiem umowy kredytu o kredyt denominowany, umowy kredytu indeksowanego, umowy kredytu złotówkowego bądź umowy kredytu hipotecznego doprowadzi do sytuacji, w której umowa kredytu straci swoją moc prawną. Kredytobiorca nie jest zobowiązany dalej uiszczać rat kredytu, a bank nie może domagać się dalszy spłat rat. Skoro umowa kredytowej jest nieważna to również wszelkie świadczenia wykonane na mocy unieważnionej umowy kredytowej są nieważne. W praktyce oznacza to, że kredytobiorcy po unieważnieniu umowy kredytu zaczynają przysługiwać roszczenie o zwrot wpłaconych rat kredytowych oraz wszelkich świadczeń przekazanych na mocy umowy kredytu. Bank w przypadku stwierdzenia nieważności takiego kredytu może od kredytobiorcy zażądać zwrotu kapitału kredytu jaki został udzielony na mocy unieważnionej umowy kredytu z pominięciem oprocentowania, marży. prowizji oraz innych elementów swojego wynagrodzenia.

Przykład: Pan Jan w 2008 roku zawarł z bankiem umowę kredytu frankowego na 20 lat. Kredyt indeksowany był do waluty CHF. Bank udzielił kapitału w wysokości 500.000 zł. Do 2028 roku Pan Jan spłacając umowę kredytu wraz z odsetkami oraz marżą zobligowany byłby uiścić kwotę 700.000 zł. W roku 2020 Pan Jan spłacił na rzecz banku łączną kwotę 450.000 zł. W 2020 roku Sąd Okręgowy rozpoznając powództwo Pana Jana o unieważnienie kredytu frankowego, oraz o zapłatę, stwierdził w wydanym wyroku. że umowa kredytu jest nieważna w całości. Sąd Okręgowy w wyroku orzekł o nieważności umowy kredytu oraz jednocześnie zasądził na rzecz Pana Jana zwrot kwoty 450.000 zł.  Pan Jan po uprawomocnieniu wyroku może żądać od Banku zwrotu 450.000 zł. Jednocześnie bank ma roszczenie wobec byłego kredytobiorcy o zwrot kwoty kapitału w wysokości 500.000 zł. Od chwili unieważnienia umowy frankowej, którą umowę kredytu strony zawarły, jak i unieważnienia kredytu frankowego Pan Jan nie musi spłacać już dalszych rat kredytowych. Finalnie w takiej sytuacji Pan Jan musi oddać na rzecz banku jedynie kwotę 50.000 zł, jednocześnie nie musi spłacać umowy kredytu przez następne 8 lat.

W przypadku unieważnienia umowy kredytu np. w 2025 roku i przyjmują, że do tego czasu spłacił na rzecz banku łączną kwotę 625.000 zł. To, jeśli wyrok o stwierdzenie nieważności zapadłby dopiero teraz, to bank finalnie musiałby oddać na rzecz Pana Jana kwotę 125.000 zł (625.000 kwota kredytu spłaconego – 5000.000 zł kwota udzielonego kredytu, a pan Jan nie musi spłacać dalszych rat kredytu i nastąpiło unieważnienie kredytu frankowego.

Jeśli stwierdzona zostanie nieważność umowy kredytowej, bank i kredytobiorca muszą zwrócić sobie wzajemnie to, co nawzajem sobie świadczyły. Tytułem przykładu należy zauważyć, że w przypadku unieważnienia kredytu frankowego, bank będzie musiał oddać Frankowiczowi wszystkie wpłacone przez niego środki (raty wraz z odsetkami, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, prowizje) i dopiero później będzie mógł wystąpić do Frankowicza o zwrot kwoty kredyty, ale tylko tej z dnia jego wypłaty. Unieważnienie zawartej umowy rodzi zatem daleko idące konsekwencje. Dlatego też Unieważnienie zawartej umowy, jest kwestią z którą bank stara się walczyć za wszelką cenę. Jeszcze do niedawna, gdy korzystnych wyroków dla kredytobiorców frankowych było znacznie mniej, banki nie podejmowały działań przeciwko swoim klientom. Obecnie banki starają się podnosi różnego rodzaju roszczenia przed sądem.

Czy nieważność umowy o kredyt hipoteczny ma wpływ na ustanowioną hipotekę banku?

Stwierdzenie nieważności całej umowy kredytowej powoduje również wygaśnięcie zabezpieczenia hipotecznego, jeśli podstawą jego ustanowienia była nieważna umowa kredytowa. Kredytobiorca po stwierdzeniu nieważności umowy kredytu będzie mógł ustanowioną hipotekę wykreślić. Obciążona nieruchomość nie będzie już obciążona hipoteką na rzecz banku ustanowionej na mocy nieważnej umowy kredytu hipotecznego.

KORZYŚCI płynące z unieważnienia umowy kredytu

Nieważność umowy kredytu jest co do zasady korzystnym rozwiązaniem dla kredytobiorcy.

Do najważniejszych korzyści wynikających z nieważności umowy kredytowej należy zaliczyć:

• „uwolnienie” się od zawartej umowy kredytu w całości.
• na podstawie prawomocnego wyroku unieważniającego kredyt, kredytobiorca może złożyć wniosek o wykreślenie hipoteki z ksiąg wieczystych;
• wskutek unieważnienia umowy kredytowej, kredytobiorca ma prawo żądać od banku zwrotu wszystkich zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych i innych poniesionych kosztów, a do rozliczenia z bankiem pozostaje jedynie suma wypłaconego kapitału.

Ryzyka związane nieważnością umowy o kredyt, skutki unieważnienia kredytu

Do najważniejszych ryzyk jakie wiąże się z unieważnieniem kredytu należy zaliczyć:

• żądanie przez bank zwrotu udzielonego kapitału
• Możliwość wytoczenia przez bank roszczenia wobec byłego kredytobiorcy.

Jaki sąd jest właściwy do stwierdzenia nieważności kredytu frankowego bądź umowy kredytu złotówkowego?

Sądem właściwym dla potwierdzenia nieważności umowy o kredyt jest sąd powszechny. W przypadku, w którym kredytobiorca uiścił na rzecz banku kwotę wyższą niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych będzie to sąd okręgowy i nastąpi wyrok sądu okręgowego, a poniżej tej wartości właściwym sądem będzie sąd rejonowy i wyrok sądu rejonowego.

Skąd mam wiedzieć, czy mam podstawy do żądania nieważności umowy kredytu?

Należy dokładanie przeanalizować zapisy stron umowy kredytowej. Nie w każdej umowie kredytowej istnieją przesłanki do stwierdzenia nieważności umowy kredytu. Należy zwrócić uwagę, że w umowach kredytu we frankach w zależności czy był to kredyt indeksowany bądź denominowany – mogą występować inne podstawy do żądania potwierdzenia nieważności umowy o kredyt. Ponadto w umowie kredytu złotówkowego mogą wystąpić inne przesłanki do żądania unieważnienia umowy. Co ważne podkreślenia nie każda umowa kredytu, może być dotknięta wadami mającymi wpływ na jej ważność. W celu analizy możliwości stwierdzenia nieważności umowy kredytu kredytobiorca musi sprawdzić podstawy do jej unieważnienia, a jeśli kredytobiorca ma wątpliwości powinien skorzystać z usług specjalistów.

Zachęcamy do zapoznania się z dwoma ciekawymi artykułami na naszym blogu:

Skoro już wiesz, że nieważność umowy ma wpływ na treść czynności prawnej – to może Cię zainteresować wpis dotyczący klauzul niedozwolonych – przeczytaj

Czy wiesz jaki wpływ na zmianę oprocentowania kredytu ma zmiana stóp procentowych? – zajrzyj tu, a dowiesz się więcej.

PASTERNAK LEGAL

Pomagamy w sprawach kredytowych.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej skontaktuj się z nami!

Zapraszamy!

KLAUZULE NIEDOZWOLONE W UMOWIE O KREDYT

Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.