Prokurent samoistny w zarządzie spółki z o.o.

Wstęp

Czy członkowi zarządu można udzielić prokury samoistnej w celu reprezentacji spółki z o.o.? W niniejszym artykule omówimy reprezentację spółki przez prokurenta samoistnego, ale zaczniemy od tego czym właściwie jest prokura? Kim jest prokurent, jakie ma uprawnienia i obowiązki, a także jak przebiega proces jego powoływania i odwoływania? Jaka jest odpowiedzialność prokurenta?

Spis treści:
1. Czym zajmuje się prokurent?
2. Co oznacza prokurent samoistny? Czy prokurent może działać samodzielnie?
3. Funkcja członka zarządu i prokurenta – czy możliwe jest ich połączenie?
4. Jakie są uprawnienia prokurenta samoistnego a zarządu w spółce? Prokura samoistna a zarząd
5. Współdziałanie członka zarządu z prokurentem w spółce z o.o.
6. Odwołanie prokurenta
7. PODSUMOWANIE
8. “BIZNES BEZ TAJEMNIC” – Pasternak LEGAL

Czym zajmuje się prokurent?

Prokurent jest pełnomocnikiem przedsiębiorcy, a zakres jego działania obejmuje czynności sądowe i pozasądowe związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Może to dotyczyć reprezentowania jej interesów w sądzie czy w urzędach, a także w negocjacjach ze wspólnikami. Prokurent może dokonywać wszelkich czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, ale nie zastrzeżonych dla zarządu.

Jakie są obowiązki prokurenta? Podstawowym zadaniem prokurenta jest reprezentowanie władz spółki w działaniach związanych z jej prowadzeniem. Może to dotyczyć reprezentowania jej interesów w sądzie czy w urzędach, a także w negocjacjach ze wspólnikami. Sama prokura jest określana jako jednostronna czynność prawna przedsiębiorcy. Innymi słowy, ma on prawo zadeklarować ustanowienie prokury i wskazać osobę prokurenta.  

Co oznacza prokurent samoistny? Czy prokurent może działać samodzielnie?

Prokurent samoistny, zwany również prokurą samodzielna, to osoba, która otrzymała pełnomocnictwo do reprezentowania przedsiębiorcy, w tym spółki, w sprawach sądowych. Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, którego udzielić może tylko przedsiębiorca, przy czym forma prokury (prokura samoistna lub prokura łączna) powinna być określona w umowie spółki raz ujawniona we właściwym rejestrze. Ponadto prokura nie może być przeniesiona, ale prokura może obejmować upoważnienie, aby ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, prokura jest najszerszym typem pełnomocnictwa i obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Jednakże, istnieją pewne czynności, które prokura nie obejmuje. Do zbycia przedsiębiorstwa, do dokonania czynności prawnej, na podstawie której następuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciążania nieruchomości jest wymagane pełnomocnictwo do poszczególnej czynności.

Co więcej, nie można ograniczyć zakresu uprawnień prokurenta ze skutkiem wobec osób trzecich, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. To oznacza, że prokura nie może być zastrzeżona do dokonywania tylko niektórych czynności. Jednakże prokurent może ustanowić pełnomocnika do poszczególnej czynności, co wynika z przepisów o prokurze.

Pomimo tego, prokura może obejmować umocowanie także albo wyłącznie do dokonywania czynności wspólnie z członkiem organu zarządzającego lub wspólnikiem uprawnionym do reprezentowania handlowej spółki. Zaś powołanie prokurenta powinno zapaść jednomyślnie także w przypadku wieloosobowego zarządu spółek kapitałowych (w tym m.in. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółek kapitałowych).

Od 30 kwietnia 2018 roku ustanowić prokurenta już nie tylko spółki, ale również prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą (JDG). Kodeks Cywilny wyróżnia trzy rodzaje prokury: samoistną – prokurent jest umocowany do samodzielnego reprezentowania spółki, łączną – jest ona udzielona kilku osobom łącznie, podejmowane przez nich czynności wymagają zatem ich współdziałania, mieszaną – polega ona na tym, że prokurent uprawniony jest do reprezentowania danego podmiotu łącznie z członkiem zarządu albo wspólnikiem uprawnionym do reprezentacji spółki.

Zgodnie z art. 109 (1) § 1 kodeksu cywilnego prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (KRS).

Prokura samoistna to praktyczne rozwiązanie, w szczególności dla przedsiębiorców prowadzących działalność na większą skalę. Takimi podmiotami są oczywiście przede wszystkim spółki prawa handlowego (zwłaszcza kapitałowe), ale nie tylko. Nierzadko bywa tak, że całkiem znacznych rozmiarów działalność prowadzona jest jednoosobowo przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną, który też może udzielić prokury za sprawą obowiązujących od 30 kwietnia 2018 roku przepisów.

Warto zaznaczyć, że przedsiębiorca może ustanowić kilku prokurentów. Od niego zależy czy każdemu nich udzieli prokury samoistnej, w taki sposób, że każdy w nich będzie umocowany do samodzielnego dokonywania pewnych czynności prawnych, których zakres reguluje ustawa, czy też zdecyduje się na udzielenie prokury kilku osobom w sposób łączny.

Prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Prokury można udzielić zarówno osobie związanej, jak i nie związanej stosunkiem prawnym ze spółką.

Czy nie wiesz jak powołać prokurenta? A może zastanawiasz się jak powinien wyglądać dokument ustanawiający prokurent i powołujący prokurenta do działania? Nie trać czasu i skorzystaj z naszej konsultacji

Funkcja członka zarządu i prokurenta – czy możliwe jest ich połączenie?

Łączenie funkcji członka zarządu i prokurenta budzi kontrowersje i spory. Kodeks spółek handlowych nie zakazuje wprost łączenia stanowisk prokurenta i członka zarządu. W praktyce jednak może powstać problem, gdy nie będzie oczywiste, w jakim charakterze występuje osoba pełniąca równocześnie obie funkcje w spółce.

Sądy rejestrowe nie stawiają przeszkód w ujawnieniu w KRS prokurenta w osobie, która jest już wpisana do rejestru jako członek zarządu. Jednakże, z uwagi na ewentualne skutki podważenia dopuszczalności takiej konstrukcji, bezpieczniej jest unikać ustanawiania prokury dla członka zarządu spółki.

W praktyce może się zdarzyć, że przy czynności prawnej ta sama osoba będzie występować jako członek zarządu i prokurent. Takie rozwiązanie może być zarówno korzystne dla spółki, jak i nieść ryzyko dokonania przez członka zarządu kumulującego jednocześnie funkcję prokurenta czynności prawnej, do której pozostali członkowie zarządu spółki nie są przekonani.

Podsumowując, możliwe jest łączenie funkcji członka zarządu i prokurenta, ale ze względu na potencjalne ryzyko i brak jednoznacznej linii orzeczniczej, zaleca się ostrożność przy podejmowaniu takiej decyzji.

Jakie są uprawnienia prokurenta samoistnego a zarządu w spółce? Prokura samoistna a zarząd

Prokurent samoistny i zarząd spółki mają różne uprawnienia i obowiązki.

Prokurent samoistny:

• Prokurent samoistny, zwany również prokurą samodzielna, to osoba, która otrzymała pełnomocnictwo do reprezentowania przedsiębiorcy, gdyż ma umocowanie do czynności sądowych.
• Prokura jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa, którego udzielić może tylko przedsiębiorca.
• Prokurent samoistny może działać samodzielnie, lecz w imieniu spółki (zatem prokurent może reprezentować spółkę).
• Prokurent ma prawo prowadzić sprawy spółki, tj.  podpisywać umowy, zaciągać zobowiązania, ponadto prokurent samoistny może reprezentować spółkę w kontaktach z kontrahentami, urzędami i innymi jednostkami.

Zarząd spółki:

• Zarząd spółki ma obowiązek zarządzania sprawami spółki i reprezentowania jej na zewnątrz.
• W przypadku zarządu wieloosobowego, wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu łącznie albo członek zarządu łącznie z prokurentem.
• Członek zarządu takiej możliwości reprezentacji, w przypadku obowiązującej w spółce reprezentacji łącznej, nie ma.

W praktyce może się zdarzyć, że przy czynności prawnej ta sama osoba będzie występować jako członek zarządu i prokurent. Takie rozwiązanie może być zarówno korzystne dla spółki, jak i nieść ryzyko dokonania przez członka zarządu kumulującego jednocześnie funkcję prokurenta czynności prawnej, do której pozostali członkowie zarządu spółki nie są przekonani.

Współdziałanie członka zarządu z prokurentem w spółce z o.o.

W praktyce, zakres możliwości działania prokurenta i członka zarządu spółki może być bardzo podobny. Uprawnienia członka zarządu wynikają z Kodeksu spółek handlowych, a uprawnienia prokurenta z udzielonej mu przez spółkę prokury.

Prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Prokura może być udzielona kilku osobom łącznie (prokura łączna) lub oddzielnie.

Zarząd prowadzi sprawy spółki i ją reprezentuje. Składa się z jednego albo większej liczby członków. Do zarządu mogą być powołane osoby spośród wspólników lub spoza ich grona.

Jeśli umowa spółki nie zawiera żadnych postanowień w tym przedmiocie, do składania oświadczeń w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem.

W praktyce może powstać problem, czy możliwe jest łączenie funkcji członka zarządu i prokurenta1. Wskazuje się na ryzyko bezpieczeństwa obrotu, gdyż mogą powstać wątpliwości co do ważności czynności prawnej, kiedy nie będzie oczywiste, w jakim charakterze występuje osoba pełniąca równocześnie obie funkcje w spółce2. Z drugiej strony, dopuszcza się łączenie tych funkcji bez ograniczeń, skoro kodeks spółek handlowych nie statuuje zakazu ich łączenia.

Należy zauważyć, że możliwe jest wprowadzenie sposobu reprezentacji spółki polegającego na współdziałaniu członka zarządu z prokurentem (tzw. reprezentacja mieszana), jednak konstrukcja taka nie może stanowić wyłącznego sposobu reprezentacji spółki.

Odwołanie prokurenta

Odwołanie prokurenta w spółce z o.o. jest procesem, który może być inicjowany przez każdego członka zarządu. Zgodnie z art. 208 §7 Kodeksu Spółek Handlowych, każdy z członków zarządu jest uprawniony do samodzielnego odwołania prokury, niezależnie od jej rodzaju, jak i niezależnie od trybu jej udzielenia oraz zasad reprezentacji w spółce przez zarząd.

Odwołanie prokury powinno przybrać formę dokumentu, z uwagi na to, że następnie taki dokument należy złożyć do Krajowego Rejestru Sądowego. Obowiązkiem zarządu sp. z o.o. jest każdorazowe rejestrowanie zmian w spółce, które są ujawniane w rejestrze przedsiębiorców. Jedną z takich zmian jest powołanie i odwołanie prokurenta.

PODSUMOWANIE

Prokura to rozwiązanie, które niewątpliwie wiąże się z funkcjonowaniem firmy. Odpowiednie ukształtowanie prokury może przynieść wiele korzyści dla danego przedsiębiorcy. Prowadząc działalność gospodarczą warto zatem rozważyć ustanowienie prokury dla określonej osoby oraz w określonym zakresie. Jeżeli zastanawiasz się jaki rodzaj prokury wybrać nie trać czasu i skontaktuje się z Pasternak LEGAL.

Skontaktuj się

Odpowiadamy szybko. Sprawdź.

Czy wiesz, że Pasternak LEGAL jest twórcą serii eksperckiej – BIZNES BEZ TAJEMNIC ?

“BIZNES BEZ TAJEMNIC” – Pasternak LEGAL

W ramach serii “BIZNES BEZ TAJEMNIC” prowadzimy Bloga, newsletter, a także zapraszamy do słuchania naszego podcastu “Biznes bez Tajemnic” – podcast prawny oraz nagrań video prowadzonych w ramach wyżej wskazanej serii. Jesteśmy dostępni na:

• pasternaklegal.pl
• youtube
• linkedin
• facebook
• instagram
• tiktok
• oraz innych mediach

“Biznes bez Tajemnic” – seria prawnicza Pasternak LEGAL to – podcast, blog i kanał prawniczy będące wynikiem misji Pasternak LEGAL chcemy wspierać przedsiębiorców w efektywnym i skutecznym prowadzeniu biznesu. Budujemy efektywne ramy prawne i podatkowe, by biznes naszych klientów był efektywny, bezpieczny i zyskowny.

Niech “Biznes bez Tajemnic” stanie się Twoim przewodnikiem w efektywnym i skutecznym prowadzeniu firmy, gdzie każdy krok jest świadomy, a sukces staje się rezultatem klarownych działań.

Czy jesteś doświadczonym przedsiębiorcą, prowadzisz własną firmę, czy też dopiero rozważasz założenie własnego biznesu – nasza seria “Biznes bez Tajemnic” dostarczy Ci cennych informacji, inspirujących rozmów i praktycznych wskazówek, które pomogą Ci odnieść sukces w biznesie.

Subskrybuj nasz podcast, youtube i dołącz do naszej społeczności przedsiębiorców, którzy wspólnie rozwijają swoje umiejętności, zostać subskrybentem naszego newslettera i czerp z niego korzyści.

Subskrybuj Newsletter i  bądź na bieżąco

Zapisz się do Newslettera

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.