Darowizna a spadek

Darowizna a spadek

W życiu każdego z nas przychodzi moment, gdy musimy zdecydować, co zrobić z naszym majątkiem. Jedną z najważniejszych decyzji, przed którymi stają właściciele nieruchomości, jest wybór formy przekazania majątku. Często rozważaną formą zbycia tudzież przekazania majątku jest wybór pomiędzy spadkiem a darowizną. Obie te formy przekazywania majątku mają swoje zalety i wady, a wybór odpowiedniej zależy od wielu czynników. Warto więc przyjrzeć się bliżej obu opcjom, aby podjąć świadomą decyzję. Przygotowaliśmy zbiór pytań i odpowiedzi, które mogą pomóc w podjęciu decyzji o to czy rozporządzić majątkiem za życia czy już po śmierci. Postaramy się zatem pomóc w znalezieniu odpowiedzi na pytanie spadek czy darowizna?

Spis treści:
1. Co to jest spadek i darowizna?
2. Darowizna
3. Spadek a darowizna – czym się różnią?
4. Czy darowizna pomniejsza spadek?
5. Po jakim czasie darowizna nie wchodzi do masy spadkowej? Wpływ darowizny na zachowek?
6. Odwołanie darowizny – czy można odwołać darowiznę?
7. Darowizna a zachowek czy darowizna chroni przed zachowkiem?
8. Jakiej darowizny nie wlicza się w zachowek?
9. Koszty związane z darowizną i testamentem
10. Podatek od darowizny i spadku
11. Testament czy darowizna – jak najlepiej przekazać majątek?

Co to jest spadek i darowizna?

 Spadek to sposób przekazywania majątku, który następuje po śmierci spadkodawcy. Spadek to zbiór praw i obowiązków, które przysługiwały spadkodawcy w chwili jego śmierci, i które na mocy dziedziczenia przechodzą na jego prawnych następców, czyli spadkobierców.

Darowizna

Zgodnie z definicją darowizny zawartą w art. 888 Kodeksu cywilnego, jest to umowa, w której darczyńca zobowiązuje się do nieodpłatnego przekazania świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Oznacza to, że właściciel pieniędzy lub rzeczy przekazuje je wybranej osobie.

Spadek a darowizna – czym się różnią?

Zasadnicza różnica między spadkiem a darowizną dotyczy momentu, w którym dochodzi do nieodpłatnego przekazania określonych składników majątku. Testament wywołuje skutki prawne po śmierci testatora, natomiast darowizna skutkuje natychmiastowym przeniesieniem własności na obdarowanego.

Czy darowizna pomniejsza spadek?

Przepisy kodeksu cywilnego przewidują, że darowizny za życia spadkodawcy wlicza się do masy spadkowej. Bez znaczenia jest, czy obdarowanym była osoba z rodziny czy ktoś spoza niej (z pewnym wyjątkiem omówionym dalej w tekście). Uwzględnienie darowizny w masie spadkowej polega na dodaniu jej wartości do pozostałego majątku spadkodawcy, a następnie podziale całości pomiędzy spadkobierców. W przypadku, gdy spadkobierca otrzymał część majątku za życia spadkodawcy, jego udział w spadku zostanie stosownie pomniejszony. Darowiznę co do zasady wlicza się do wartości spadku, a następnie zapisuje na poczet sched określonych spadkobierców.

Po jakim czasie darowizna nie wchodzi do masy spadkowej? Wpływ darowizny na zachowek?

Darowizny poczynione więcej niż dziesięć lat przed otwarciem spadku (czyli przed datą śmierci spadkodawcy) na rzecz osób, które nie są spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku, nie wchodzą w skład masy spadkowej.

Odwołanie darowizny – czy można odwołać darowiznę?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, darczyńca ma możliwość cofnięcia darowizny, nawet po jej wykonaniu. Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy obdarowany zachował się wobec darczyńcy w sposób rażąco niewdzięczny.

Oświadczenie to musi zostać złożone w odpowiednim czasie. Odwołanie darowizny nie jest możliwe po upływie roku od momentu, gdy osoba uprawniona do odwołania dowiedziała się o rażącej niewdzięczności obdarowanego.

Darowizna a zachowek czy darowizna chroni przed zachowkiem?

Istnieje przekonanie, że darowizna udzielona za życia darczyńcy rozwiązuje kwestie związane z zachowkiem należnym spadkobiercom.  Wydaje się, że majątek przekazany w formie darowizny staje się własnością obdarowanego i nie jest uwzględniany w masie spadkowej darczyńcy.  Jaki jest wpływ darowizny na zachowek?  Przepisy wyraźnie wskazują, kiedy i komu przysługuję zachowek. Czy przekonanie to jest prawidłowe? Na pierwszy rzut oka należy wskazać, że co do zasady darowizna dokonana za życia spadkodawcy a właściwie jej wartość wchodzi do spadku, i powinna zostać uwzględniona przy obliczaniu wysokości zachowku.

Poza testamentem i darowizną istnieją również inne formy przekazania majątku, które nie podlegają pod rygory związane z zachowkiem. Pasternak LEGAL specjalizuje się w sprawach związanych z sukcesją majątku prywatnego jak i sukcesją przedsiębiorstw, z tego też względu doradzamy by poznać szersze spektrum możliwości prawnych, które można wykorzystać rozważając zbycie majątku na rzecz osoby trzeciej. Oczywiście czynność taka powinna być dostosowana do woli oraz celu jaki dana osoba chce osiągnąć.

Jakiej darowizny nie wlicza się w zachowek?

Do zachowku nie wlicza się tylko tych umów, które miały drobny charakter i były zwyczajowo akceptowane w danych relacjach, oraz darowizn przekazanych ponad dziesięć lat przed otwarciem spadku, o ile beneficjentami były osoby niebędące spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku.

Koszty związane z darowizną i testamentem

Poza kwestiami związanymi z możliwością zaliczenia darowizn a właściwie jej wartości na poczet zachowku warto również wziąć pod uwagę to, która metoda – testament czy darowizna – jest bardziej ekonomiczna.

Pod względem kosztów, testament okazuje się bardziej korzystny. Sporządzenie własnoręcznego testamentu jest bezpłatne. Prostą formę testamentu notarialnego można sporządzić za 50 złotych netto. Jeżeli dokument ma zawierać dodatkowo zapis zwykły lub polecenie, opłata wyniesie 150 złotych netto. Najwyższą opłatą jest testament z zapisem windykacyjnym, który kosztuje 200 złotych netto, co nadal jest mniej kosztowne niż darowizna.

Zawarcie umowy darowizny wymaga aktu notarialnego, którego koszt zależy od wartości przedmiotu darowizny.

Maksymalne stawki notarialne zostały określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 28 czerwca 2004 roku i są uzależnione od wartości darowizny. Stawki przedstawiają się następująco:

– 100 zł przy wartości darowizny do 3000 zł;

– 100 zł plus 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł, gdy wartość darowizny wynosi od 3000 zł do 10 000 zł;

– 310 zł plus 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł, gdy wartość darowizny wynosi od 10 000 zł do 30 000 zł;

– 710 zł plus 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł, gdy wartość darowizny wynosi od 30 000 zł do 60 000 zł;

– 1010 zł plus 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł, gdy wartość darowizny wynosi od 60 000 zł do 1 000 000 zł;

– 4770 zł plus 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł, gdy wartość darowizny wynosi od 1 000 000 zł do 2 000 000 zł;

– 6770 zł plus 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, przy czym więcej niż 10 000 zł, a przy czynnościach związanych z darowizną pomiędzy osobami z I grupy podatkowej nie więcej niż 7500 zł.

Podatek od darowizny i spadku

Osoby, które nabyły majątek w drodze spadku lub darowizny, obowiązane są zapłacić podatek od spadków i darowizn. Obowiązek zapłaty podatku powstaje, gdy wartość nabytego majątku przekracza określoną kwotę wolną od podatku dla spadków i darowizn. Spadek po rodzicach również podlega tym samym zasadom. Kwota wolna od podatku różni się w zależności od stopnia pokrewieństwa spadkobiercy z osobą zmarłą.

– 36 120 zł w przypadku nabywców zaliczonych do pierwszej grupy podatkowej (wcześniej 10 434 zł),

– 27 090 zł w przypadku nabywców zaliczonych do drugiej grupy podatkowej (wcześniej 7 878 zł),

– 5 733 zł w przypadku nabywców zaliczonych do trzeciej grupy podatkowej (wcześniej 5 308 zł).

Do grupy I zalicza się małżonka, zstępnych (dzieci, wnuki), wstępnych (rodzice, dziadkowie), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę oraz teściów.

Do grupy II należą zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry), rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków oraz małżonkowie innych zstępnych. 

Do grupy III zalicza się pozostałych nabywców.

Testament czy darowizna – jak najlepiej przekazać majątek?

Wybór między testamentem a darowizną jako formą przekazania majątku może być skomplikowany i zależy od wielu czynników. Decyzja o wyborze między testamentem a darowizną powinna być oparta na indywidualnych okolicznościach oraz potrzebach osoby przekazującej majątek i obdarowanego.

Skontaktuj się i zadaj nam dowolne pytanie.

Wypełnij formularz, a my skontaktujemy się z Tobą, celem omówienia Twojej sprawy. Odpowiadamy szybko – sprawdź !

Zainteresuje Cię również:

• NABYCIE SPADKU W SĄDZIE

• ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA DŁUGI SPADKOWE OD 18.10.2015

• ŚRODKI NA RACHUNKU BANKOWYM A ŚMIERĆ OSOBY BLISKIEJ

Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa. Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.