Użytkowanie utworów bez zgody autora

Podstawy prawa do dozwolonego użytkowania utworów bez zgody autora zostało uregulowane w treści art. 23 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W ramach omawianej regulacji osoba fizyczna jest uprawniona do używania utworu bez zgody twórcy, o ile zostaną spełnione konkretne przesłanki.

Na wstępie należy wskazać, iż nie można podzielić zapatrywania, jakoby prawo dozwolonego użytku odnosiło się do wszystkich utworów objętych prawem aktorskim, bowiem w tym zakresie mamy do czynienia z ograniczeniami o charakterze przedmiotowym i wymogu wcześniejszego rozpowszechnienia.

Aby móc korzystać z instytucji dozwolonego użytku, utwór z którego zamierza się skorzystać, musi już istnieć w domenie publicznej tj. musi zostać wcześniej rozpowszechniony. Zgodnie z treścią  art. 6 ust 1 pkt3 u.p.a.p.p., ustawodawca do skorzystania z utworu wymaga jedynie jego wcześniejszego rozpowszechnienia za zgodą autora bez względu, na formę przekazu. Oznacza to, że nie zachodzi wymóg wytworzenia fizycznej wersji utworu jak ma to miejsce w art. 6 ust 1 pkt 1 u.p.a.p.p.

W dalszej kolejności należy odnieść się do ustalenia jakiego rodzaju utwory są wyłączone Spod prawa dozwolonego użytku . Wspomniane ograniczenie sprowadza się do trzech rodzajów praw z czego art. 23 u.p.a.p.p. wymienia dwa pierwsze z nich. Nie można zatem korzystać z utworu architektonicznych i architektoniczno-urbanistycznych w zakresie budowania według rozpowszechnionego utworu. Ponadto nie można korzystać z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że korzystanie następuje na potrzeby własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym. Ostatni rodzaj utworu jaki został wyłączony spod prawa dozwolonego użytku został określony treści art. 77 u.p.a.p.p i jest nim program komputerowy. Oznacza to, iż nawet jeżeli program został rozpowszechniony publicznie za uprzednią zgodą autora, to nie będziemy mogli z niego skorzystać, jeżeli egzemplarz który posiadamy został wytworzony bez zgody autora, albo sami mieli byśmy dokonać sporządzenia kopi programu komputerowego bez jego zgody.

Prawo do dozwolonego użytku przysługuje jedynie osobom fizycznym oraz kręgowi osób pozostających z nią w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.

Prawo do korzystania z utworu może przybrać jedynie wymiar użytku osobistego. Tym samym ustawodawca wyłącza możliwość skorzystania z omawianej regulacji przez przedsiębiorców, którzy mogliby prowadzić działalność gospodarczą opartą o wykorzystywanie utworu bez zgody autora.

Ostatnie ograniczenie jakie przewidział ustawodawca w zakresie prawa dozwolonego użytku został określony wart 23 ust 2 u.p.a.p.p. i odnosi się do wymogu aby podmiot uprawniony posługiwał się tylko jednym egzemplarzem utworu.

Na zakończeniu należy nadmienić, iż prawo dozwolonego użytku jest prawem do nieodpłatnego użytku co bezpośrednio wynika z treści art. 34 u.p.a.p.p.

Źródło:

ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

(Dz.U.2019.1231 t.j. z dnia 2019.07.03)

Stan prawny na dzień 1 stycznia 2021 r.

Subskrybuj Newsletter i bądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.