ZGODA PACJENTA

Zgoda pacjenta kiedy jest ważna?

Spis treści:

  1. Jakie są prawne warunki, aby zgoda pacjenta była ważna?  Czy każda zgoda jest ważna?
  2. Uzyskanie zgody pacjenta – zabiegi kosmetyczne
  3. Błąd sztuki lekarskiej

Jakie są prawne warunki, aby zgoda pacjenta była ważna?  Czy każda zgoda jest ważna?

Warunki, które musi spełniać zgoda pacjenta możemy podzielić na ogólne – uniwersalne, do wszystkich przypadków i na szczególne – do określonego rodzaju zabiegów, czynności (np. eksperyment) czy określonego rodzaju osób ( np. małoletni). Przede wszystkim zgoda pacjenta to szczególna forma OŚWIADCZENIA WOLI, JEST TO ŚWIADOMA ZGODA. Jeżeli wykonujemy u pacjenta zabieg medyczny, zabieg kosmetyczny , zabieg operacyjny, bądź inny zabieg do którego potrzebujemy uzyskać świadomą zgodę pacjenta, należy przedstawić formularz świadomej zgody. Formularz taki musi spełniać ogólne wymogi takiego oświadczenia:

  • Osoba wyrażająca swą wolę musi być UPRAWNIONA do jej udzielenia, musi być prawnym dysponentem chronionych prawnie dóbr , które mają być poddane ingerencji, bądź musi być to świadoma zgoda przedstawiciela, bądź świadoma zgoda przedstawiciela ustawowego
  • Czynność, dla której zgoda ma być udzielona NIE MOŻE BYĆ niezgodna z ustawą czy z zasadami współżycia społecznego,
  • Oświadczeni woli, a więc w rezultacie wyrażenie zgody musi być wynikiem swobodnej, nieprzymuszonej decyzji osoby, która ją wyraża! Nie może być to wyrażona zgoda pod wpływem błędu, przymusu, czy w stanie psychicznym , który uniemożliwia jej wyrażenie. Pacjent ma prawo odmówić podpisania zgody na zabieg. Poprzez niewymuszony sposób pacjent wyraża zgodę. O zdolności takiej można mówić wówczas, gdy pacjent jest pełnoletni, zdolny do świadomego wyrażenia zgody.
  • Zgoda musi być wyrażona w stosownej formie.

Uprawnioną osobą najogólniej mówiąc jest osoba, wobec której ma być wykonane świadczenie bądź zabieg. Osoba ta ukończyła 18 lat, ma zdolność świadomego wyrażania własnej woli – jest podmiotem wyłącznie uprawnionym do wyrażenia takiej zgody.

Jeżeli pacjent nie spełnia powyższych kryteriów jest wówczas potrzebna  ZGODA ZASTĘPCZA.  Należy pamiętać o prawach pacjenta.

 

Uzyskanie zgody pacjenta – zabiegi kosmetyczne

Zabieg kosmetyczny mający na celu tylko poprawienie urody musi być przeprowadzony zgodnie ze sztuką lekarską, także z technicznej strony. Musi być przeprowadzony zgodnie z wymaganiami wiedzy i praktyki lekarskiej w tej dziedzinie. Naruszenie któregoś z powyższych wymogów może pociągnąć lekarza do odpowiedzialności karnej. Praktycznie odpowiedzialność taka będzie miała znaczenie tylko wówczas gdy taki zabieg się nie powiedzie, tzn. nie przyniesie oczekiwanych efektów, a  pacjent dozna w związku z nim określonego uszczerbku na zdrowiu, życiu bądź lekarz sprowadził bezpośrednie niebezpieczeństwo takich następstw.

 

Przybliżymy sytuację prawną zabiegów kosmetycznych nieterapeutycznych, czyli wyłącznie upiększających. Zabiegi które mają cel terapeutyczny, zmierzają w konsekwencji do usunięcia wrodzonych bądź będących skutkiem urazu, choroby, anomalii fizycznych. Natomiast zabiegi nieterapeutyczne mają na celu dostosować urodę pacjenta do pożądanych przez niego standardów. Musi wówczas dojść do spełnienia określonych prawem przesłanek:

  • celem lekarza musi być poprawienie urody. Celem nie może być przykładowo: zmiana wyglądu pacjenta, aby taki pacjent mógł uniknąć odpowiedzialności karnej,
  • lekarz dokonujący zabiegu musi posiadać szczególnie określone kwalifikacje,
  • pacjent musi w dostateczny sposób wyrazić zgodę na zabieg, co więcej, warunkiem takiej zgody jest poprzednie poinformowanie pacjenta o ryzyku łączącym się z zabiegiem oraz możliwości powikłań,
  • ryzyko takiego zabiegu musi pozostawać w skali ryzyka przewidzianego dla określonego typu zabiegu, nie może np. stanowić realnego zagrożenia życia czy poważnego uszczerbku na zdrowiu.

Błąd sztuki lekarskiej

Kwestia ryzyka jest istotna z punktu widzenia odpowiedzialności karnej lekarza. Ryzyko musi być przez lekarza adekwatnie skalkulowane co do wagi zabiegu, który ma być wykonywany. Jeżeli w tym zakresie lekarz przekroczy proporcjonalność ryzyka do zabiegu, takie przekroczenie przez lekarza będzie stanowić błąd sztuki lekarskiej, a w konsekwencji odpowiedzialność karną. Nawet jeżeli lekarz podjął się zabiegu po świadomej zgodzie pacjenta na zabieg z takim ryzykiem.

 

Problematyka przeszczepów

Przyjrzyjmy się bliżej problematyce przeszczepu, a konkretnie czynnościom lekarskim związanym z pobraniem narządów od dawców żywych, nie zaś dotyczącymi samego wszczepienia. Wszczepienie narządów ma niekwestionowany charakter czynności leczniczych, służy ratowaniu zdrowia, życia, a pobranie tkanek, komórek jako czynność pozbawiona celu prozdrowotnego dla dawcy, stanowi bardziej złożoną kwestię.

To, jakie warunki musi spełniać dokonanie przeszczepu, aby było legalne reguluje w polskim prawie ustawa o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek, narządów. Aby pobranie tkanki lub narządu miało swój legalny charakter musi spełniać pewne warunki:

  • dawca musi przynależeć do grupy osób legitymowanych do bycia dawcą
  • konieczna jest zgoda dawcy (lub innego uprawnionego podmiotu) do pobrania tkanki lub narządu
  • celowość i zasadność dokonania przeszczepu (z punktu widzenia aktualnej wiedzy)
  • przeprowadzenie zabiegu pobrania organu zgodnie ze sztuką lekarską.

Ponadto, pobranie nie może dotyczyć komórek rozrodczych, tkanek embrionalnych i płodowych, narządów rozrodczych, w związku z ustawą transplantacyjną. Także pobranie nie może nastąpić od osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych np. upośledzonych umysłowo. Zgodnie z ustawą transplantacyjną istnieje podział na tkanki, których dawcą może być każdy i na takie, do których pobrania upoważniony jest pewien krąg osób.

Jeśli ma być dokonane pobranie tkanek czy komórek regenerujących się, wówczas krąg osób nie jest ograniczony ustawowo, tak też dawcą może być każdy w tej sytuacji. Inaczej natomiast wygląda sytuacja, gdy ma dojść do pobrania tkanek, narządów nieregenerujących się, dokonanie takiego pobrania może nastąpić na rzecz krewnego w linii prostej, osoby przysposobionej, rodzeństwa lub małżonka.

Jak natomiast wygląda odpowiedzialność lekarza przy poborze tkanek, komórek od dawcy?

Jeżeli lekarz dokona pobrania tkanki, narządu zachowując wszystkie powyżej wymienione wymogi dla legalności takiej czynności, nie odpowiada prawnie za uszkodzenie ciała dawcy. Nawet jeśli u dawcy na skutek pobrania narządu nastąpiłyby pewne niekorzystne następstwa zdrowotne, poza tymi, które były przewidywalne, lekarz nie ponosi odpowiedzialności karnej w związku z nieprzewidywanymi powikłaniami. Istotne jest, aby pobierając narząd lekarz działał zgodnie ze sztuką lekarską (lege artis), natomiast nie przywidywał i nie mógł przewidzieć nadzwyczajnych następstw.

 

 

Obowiązek informowania pacjenta

Obowiązek informowania pacjenta nie ma jednak charakteru bezwzględnego, ustawa dopuszcza możliwość jego wyłączenia bądź ograniczenia, nie powodując bezprawności planowanego zabiegu. Pacjent może sam zrezygnować z uprawnienia do otrzymywania informacji – wtedy zabieg jest zgodny z prawem, pomimo braku przesłanki świadomej zgody pacjenta. Nie można jednak potraktować jako rezygnację z prawa do informacji samej okoliczności niezdawania pytań lekarzowi, gdyż pacjent ma prawo oczekiwać, że otrzyma pełną, wystarczającą do podjęcia decyzji informację od lekarza. Jednakże sytuacją dopuszczającą ograniczenie prawa pacjenta do informacji o stanie jego zdrowia i rokowaniu jest niepomyślne rokowanie dla pacjenta – wtedy, ze względu na dobro pacjenta, lekarz jest zobowiązany udzielić informacji przedstawicielowi ustawowemu lub osobie wskazanej przez pacjenta. W tej sytuacji pacjent może jednak zażądać udzielenia mu pełnej informacji i wówczas lekarz jest do tego zobowiązany, nawet jeśli miałoby to spowodować negatywne następstwa w psychice pacjenta.

 

Zapraszamy do zapoznania się również z naszymi poprzednimi wpisami:

Klauzula sumienia- kliknij i przeczytaj

Błąd medyczny – kliknij i przeczytaj

Odpowiedzialność karna za błędy medyczne – kliknij i przeczytaj

Formy winy umyślnej – kliknij i przeczytaj

Czynności lekarskie na polecenie władz- kliknij i przeczytaj

Podjęcie czynności medycznych bez zgody pacjenta – kliknij i przeczytaj

Zgoda zastępcza – zgoda pacjenta – kliknij i przeczytaj

Prawo a medycyna estetyczna – kliknij i przeczytaj

 

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

Subskrybuj Newsletterbądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Łukasz Pasternak - ADWOKAT

 

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się. Kliknij .

Zabiegi kosmetyczne

W kolejnym, czwartkowym poście serii MEDICAL & BEAUTY LAW  przybliżymy sytuację prawną zabiegów kosmetycznych nieterapeutycznych, czyli wyłącznie upiększających. W pierwszym artykule poświęconym zagadnieniu medycyny estetycznej, wskazaliśmy podział na takie zabiegi kosmetyczne (głównie z zakresu chirurgii kosmetycznej), które mają cel terapeutyczny, zmierzają w konsekwencji do usunięcia wrodzonych bądź będących skutkiem urazu, choroby,  anomalii fizycznych. Natomiast omawiane dziś zabiegi nieterapeutyczne mają na celu dostosować urodę pacjenta do pożądanych przez niego standardów. Musi wówczas dojść do spełnienia określonych prawem przesłanek:

celem lekarza musi być poprawienie urody!  Celem nie może być przykładowo: zmiana wyglądu pacjenta, aby taki pacjent mógł uniknąć odpowiedzialności karnej,

lekarz dokonujący zabiegu musi posiadać szczególnie określone kwalifikacje,

– pacjent musi w dostateczny sposób wyrazić zgodę na zabieg, co więcej, warunkiem takiej zgody jest poprzednie poinformowanie pacjenta o ryzyku łączącym się z zabiegiem oraz możliwości powikłań,

ryzyko takiego zabiegu musi pozostawać w skali  ryzyka przewidzianego dla określonego typu zabiegu, nie może np. stanowić realnego zagrożenia życia czy poważnego uszczerbku na zdrowiu.

Kwestia ryzyka jest istotna z punktu widzenia odpowiedzialności karnej lekarza. Ryzyko musi być przez lekarza adekwatnie skalkulowane co do wagi zabiegu, który ma być wykonywany. Jeżeli w tym zakresie lekarz przekroczy  proporcjonalność ryzyka do zabiegu, takie przekroczenie przez lekarza będzie stanowić błąd sztuki lekarskiej, a w konsekwencji odpowiedzialność karną.  Nawet jeżeli lekarz podjął się zabiegu po świadomej zgodzie pacjenta na zabieg z takim ryzykiem!

Zabieg kosmetyczny mający na celu tylko poprawienie urody musi być przeprowadzony zgodnie ze sztuką lekarską,  także z technicznej strony. Musi być przeprowadzony zgodnie z wymaganiami wiedzy i praktyki lekarskiej w tej dziedzinie. Naruszenie któregoś z powyższych wymogów może pociągnąć lekarza do odpowiedzialności karnej. Praktycznie odpowiedzialność taka będzie miała znaczenie tylko wówczas gdy taki zabieg się nie powiedzie, tzn. nie przyniesie oczekiwanych efektów, a  pacjent dozna w związku z nim określonego uszczerbku na zdrowiu, życiu bądź lekarz sprowadził bezpośrednie niebezpieczeństwo takich następstw.

 

Masz pytania? Zajmujesz się na co dzień działalnością z branży beauty i potrzebujesz pomocy prawnej?

Skontaktuj się!

Tel. 510 – 328 – 596

Mail: biuro@pasternaklegal.pl

 

Subskrybuj Newsletterbądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Łukasz Pasternak - ADWOKAT

 

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

 

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

 

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.

Przeszczep w ujęciu prawnym

W dzisiejszym wpisie z serii MEDICAL & BEAUTY LAW  przyjrzymy się bliżej problematyce przeszczepu, a konkretnie czynnościom lekarskim związanym z pobraniem narządów od dawców żywych, nie zaś dotyczącymi samego wszczepienia. Wszczepienie narządów ma niekwestionowany charakter czynności leczniczych, służy ratowaniu zdrowia, życia, a pobranie tkanek, komórek jako czynność pozbawiona celu prozdrowotnego dla dawcy, stanowi bardziej złożoną kwestię.

To, jakie warunki musi spełniać dokonanie przeszczepu, aby było legalne reguluje w polskim prawie ustawa o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek, narządów. Aby pobranie tkanki lub narządu  miało swój legalny charakter musi spełniać pewne warunki:

dawca musi przynależeć do grupy osób legitymowanych do bycia dawcą

konieczna jest zgoda dawcy (lub innego uprawnionego podmiotu) do pobrania tkanki lub narządu

celowość i zasadność dokonania przeszczepu (z punktu widzenia aktualnej wiedzy)

-przeprowadzenie zabiegu pobrania organu zgodnie ze sztuką lekarską.

Ponadto, pobranie nie może dotyczyć komórek rozrodczych, tkanek embrionalnych i płodowych, narządów rozrodczych, w związku z ustawą transplantacyjną. Także pobranie nie może nastąpić od osób nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych np. upośledzonych umysłowo. Zgodnie z ustawą transplantacyjną istnieje podział na tkanki, których dawcą może być każdy i na takie,  do których pobrania upoważniony jest pewien krąg osób.

Jeśli ma być  dokonane pobranie tkanek czy komórek regenerujących się, wówczas krąg osób nie jest ograniczony ustawowo, tak też dawcą może być każdy w tej sytuacji. Inaczej natomiast wygląda sytuacja, gdy ma dojść do pobrania tkanek, narządów nieregenerujących się, dokonanie takiego pobrania może nastąpić na rzecz krewnego w linii prostej, osoby przysposobionej, rodzeństwa lub małżonka.

Jak natomiast wygląda odpowiedzialność lekarza przy poborze tkanek, komórek od dawcy?

Jeżeli lekarz dokona pobrania tkanki, narządu zachowując wszystkie powyżej wymienione wymogi dla legalności takiej czynności, nie odpowiada prawnie za uszkodzenie ciała dawcy. Nawet jeśli u dawcy na skutek pobrania narządu nastąpiłyby pewne niekorzystne następstwa zdrowotne, poza tymi, które były przewidywalne, lekarz nie ponosi odpowiedzialności karnej w związku z nieprzewidywanymi powikłaniami. Istotne jest, aby pobierając narząd lekarz działał zgodnie ze sztuką lekarską (lege artis), natomiast nie przywidywał i nie mógł przewidzieć nadzwyczajnych następstw.

 

Subskrybuj Newsletterbądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Łukasz Pasternak - ADWOKAT

 

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

 

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

 

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.

Zgoda pacjenta – kiedy jest ważna?

W poprzednim wpisie  (link do wpisu ) analizowaliśmy samą definicję zabiegu leczniczego, by tym samym rozpocząć problematykę zgody pacjenta. Ze względu na to, że szeroki jest zakres zagadnień związanych z powyższym,  w dzisiejszym poście pragniemy  pokazać, jakie są prawne warunki, aby zgoda pacjenta była ważna.

Jak rozumieć zgodę pacjenta?  Czy każda zgoda jest ważna?

Warunki, które musi spełniać zgoda pacjenta możemy podzielić na ogólne – uniwersalne, do wszystkich przypadków i na szczególne – do określonego rodzaju zabiegów, czynności (np. eksperyment) czy określonego rodzaju osób ( np. małoletni).

Przede wszystkim zgoda pacjenta to szczególna forma OŚWIADCZENIA WOLI. Musi spełniać ogólne wymogi takiego oświadczenia:

– Osoba wyrażająca swą wolę musi być UPRAWNIONA do jej udzielenia, musi być prawnym dysponentem  chronionych prawnie dóbr , które mają być poddane ingerencji,

– Czynność, dla której zgoda ma być udzielona NIE MOŻE BYĆ  niezgodna z ustawą czy z zasadami współżycia społecznego,

– Oświadczeni woli, a więc w rezultacie wyrażenie zgody musi być wynikiem swobodnej, nieprzymuszonej decyzji osoby, która ją wyraża! Nie może być to wyrażona zgoda pod wpływem błędu, przymusu,  czy w stanie psychicznym , który uniemożliwia jej wyrażenie,

–  Zgoda musi być wyrażona w stosownej formie.

Uprawnioną osobą najogólniej mówiąc jest 0s0ba, wobec której ma być wykonane świadczenie bądź zabieg.  Osoba ta ukończyła 18 lat,  ma zdolność świadomego wyrażania własnej woli – jest podmiotem wyłącznie uprawnionym do wyrażenia takiej zgody.

Jeżeli pacjent nie spełnia powyższych kryteriów jest wówczas potrzebna  ZGODA ZASTĘPCZA.  O tej  szczególnej formie wyrażenia zgody już w następnym wpisie, który będzie kontynuacją dzisiejszego zagadnienia.

 

Prowadzisz działalność z branży medycznej, beauty? Potrzebujesz ochrony bądź pomocy prawnej?

A może jesteś pacjentem/klientem, który takiej pomocy potrzebuje?

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI!

Tel. 510 – 328 – 596

Mail: biuro@pasternaklegal.pl

 

Źródła

  1.  Filar, Marian,  Lekarskie Prawo Karne, Wydawnictwo: Zakymcze, Kraków 2000.

 

Subskrybuj Newsletterbądź na bieżąco

Zapisz się, do naszego Newslettera. Raz w tygodniu informacje prawne lub informacje o najnowszych publikacjach – za darmo – prosto na twoją skrzynkę.

Łukasz Pasternak - ADWOKAT

 

Blog Kancelarii Pasternak LEGAL ma charakter wyłącznie edukacyjny i zawiera treści jedynie o charakterze ogólnym, w których mogą zdarzyć się pominięcia jak i omyłki, a w szczególności dlatego, że artykuły na blogu są aktualne w dacie ich publikacji, zaś w późniejszym czasie mogą nie odzwierciedlać stanu zmieniających się przepisów prawa.

Kancelaria nie bierze odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę, która została wyrządzona w związku zastosowaniem lub niezastosowaniem się do przekazanej na blogu treści, albowiem treści zawarte na blogu nie mogą stanowić w szczególności porady czy informacji prawnej wydawanej indywidualnie przy uwzględnieniu konkretnego stanu faktycznego i prawnego.

 

Jeżeli zainteresowała Cię ta tematyka, zapraszamy do śledzenia naszego bloga oraz zapisu do Newslettera.

 

Jeśli chcesz uzyskać poradę prawną – skontaktuj się poprzez formularz, mail bądź telefonicznie.

1