Przewłaszczenie na zabezpieczenie

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie jest umową nienazwaną, która nie została uregulowana w kodeksie cywilnym, Umowa ta polega na tym, że dłużnik lub osoba trzecia przenosi własność rzeczy na wierzyciela, który zobowiązuje się względem zbywcy do korzystania z nabytego prawa wyłącznie w zakresie, w jakim jest to potrzebne dla zabezpieczenia wierzytelności, pozostawiając możliwość korzystania z niej przez dotychczasowego właściciela – dłużnika lub osobę trzecią.

Z powyższego wynika więc, że celem tej umowy jest zabezpieczenie wierzytelności. Umowa ta funkcjonuje w oparciu o zasadę swobody umów, wykorzystując instytucje kodeksu cywilnego takie jak przeniesienie własności pod warunkiem zawieszającym lub rozwiązującym.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie w obrocie gospodarczym występuje w dwóch wariantach.

Pierwszy wariant polega na przeniesieniu własności rzeczy pod warunkiem rozwiązującym, polegającym na spłacie wierzytelności. Ziszczenie się warunku skutkuje powrotnym przeniesieniem własności. Ma zastosowanie w sytuacji gdy przedmiotem zabezpieczenia są rzeczy ruchome.

Drugi wariant przewłaszczenia na zabezpieczenie opiera się na wykorzystaniu dwóch umów o przeniesienie własności rzeczy. Pierwsza umowa polega na bezwarunkowym przeniesieniu własności rzeczy. Druga umowa polega, na tym że nabywca zobowiązuje się, pod warunkiem zawieszającym, do powrotnego przeniesienia własności z chwilą zaspokojenia zabezpieczonej wierzytelności. Wariant ten znajduje zastosowanie w przypadku gdy zabezpieczeniem jest nieruchomość, ale może mieć on również zastosowanie do sytuacji, w których przedmiotem zabezpieczenia są rzeczy ruchome.

Pamiętać należy, że w myśl obowiązujących przepisów prawa, w sytuacji gdy własność nieruchomości została by przeniesiona pod warunkiem, wówczas własność nieruchomości pozostała by nadał w „rękach” dłużnika., z uwagi na nieważność przeniesienia własności nieruchomości pod warunkiem. Wobec powyższego przeniesienie własności nieruchomości w przypadku zawarcia umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie musi mieć charakter bezwarunkowy. W umowie tej musi się również znaleźć zapis zobowiązujący Wierzyciela do powrotnego przeniesienia własności nieruchomości pod warunkiem zawieszającym, polegającym na zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności.

Jednocześnie należy wskazać, że w przypadku rzeczy ruchomych możliwe jest przeniesienie własności tych rzeczy pod warunkiem. Dopuszczalne jest zawarcie jednej umowy o przeniesienie własności rzeczy ruchomej na zabezpieczenie oznaczonej wierzytelności pod warunkiem rozwiązującym poprzez zaspokojenie zabezpieczonej wierzytelności. W rzeczywistości w odniesieniu do rzeczy ruchomych przeważnie stosowany jest warunek rozwiązujący, co powoduje, że z chwilą spłaty długu ustają skutki przewłaszczenia.

W niniejszym opracowaniu kwestie związane z zabezpieczeniem wierzytelności bankowych zostaną pominięte, albowiem można by je zawrzeć w osobnym opracowaniu.

W sytuacji gdy dłużnik nie dokona spłaty w przewidzianym przez strony terminie Wierzyciel może zaspokoić się z przedmiotu zaspokojenia w następujący sposób:

1. może sprzedać rzecz z pominięciem sądowego postępowania egzekucyjnego;

2. może oddać przewłaszczoną rzecz do odpłatnego używania osobie trzeciej i w rezultacie zaspokoić się z pożytków jakie przynosi rzecz;

3. może przedmiot przewłaszczenia zachować i zaliczyć jego wartość na poczet wierzytelności.

Pamiętać należy, że sposób zabezpieczenie wierzytelności powinien być określony na zasadzie swobody umów. Strony umowy powinny określić, w jaki sposób ma być zaspokojona wierzytelność z przewłaszczonej rzeczy.

Istotnym jest, że przewłaszczenie na zabezpieczenie, w odróżnieniu od hipoteki i zastawu, nie wymaga od wierzyciela uzyskania tytułu wykonawczego, ani egzekwowania wierzytelności na drodze postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika sądowego.

niniejsza informacja w żadnym wypadku nie stanowi i nie może stanowić porady prawnej, ani wiążącej informacji. Stan prawny do dnia publikacji mógł ulec zmianie