Przestępstwo stalkingu na gruncie polskiego Kodeksu karnego

Art. 190a k.k., który kryminalizuje przestępstwo stalkingu, został dodany do Kodeksu karnego na skutek ustawy z 25.02.2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. Nr 72, poz. 381). Przedmiotem ochrony przestępstwa z art. 190a § 1 k.k. jest wolność od strachu, prawo do spokojnej egzystencji, § 2 tego przepisu chroni natomiast szeroko rozumianą prywatność człowieka. Z kolei na gruncie 190a § 3 k.k. przedmiotem ochrony pozostaje życie człowieka.

Zgodnie z art. 190a § 1 k.k. kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Natomiast zgodnie z par. 2 wspomnianego przepisu tej samej karze podlega kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.

Ściganie w/w przestępstw następuje na wniosek pokrzywdzonego.

By zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby oraz na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia. Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji. Nadto prawnie irrelewantne jest w kontekście strony podmiotowej tego przestępstwa, czy czyn sprawcy powodowany jest żywionym do pokrzywdzonego uczuciem miłości, nienawiści, chęcią dokuczenia mu, złośliwością czy chęcią zemsty. Dla bytu tego przestępstwa nie ma znaczenia, czy sprawca ma zamiar wykonać swoje groźby. Decydujące jest tu subiektywne odczucie zagrożonego, które musi być oceniane w sposób zobiektywizowany.

Okolicznością kwalifikującą czyn z art. 190a § 1 i 2 k.k. jest sytuacja, w której na skutek zachowania sprawcy następuje targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie. W tym przypadku sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12, natomiast ściganie następuje z urzędu.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz.U.2020.1444 t.j. z dnia 2020.08.25),
2. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r. III KK 417/13).