Prawo przedsiębiorcy do zryczałtowanych kosztów dochodzenia należności

Obecnie nie każdy przedsiębiorca jest świadomy tego, że powstanie opóźnienia spełnienia świadczenia z transakcji handlowej generuje po stronie wierzyciela możliwość dochodzenia zryczałtowanych kosztów odzyskania należności w transakcjach handlowych.

Powyższe uprawienie zostało wprowadzone na mocy art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U.2020.935 t.j. z dnia 2020.05.26), który stawowi, że: wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:

1)         40 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;

2)         70 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;

3)         100 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

Takie rozwiązanie jest bardzo korzystne dla wierzyciela z trzech zasadniczych powodów.

Po pierwsze, sam fakt nabycia przez wierzyciela uprawnienia do naliczania odsetek w przypadku pozostawania przez dłużnika w zwłoce uprawnia wierzyciela do żądania zryczałtowanych kosztów odzyskania należności.

Przykład: Przedsiębiorcy A i B zawierają umowę o następującej treści: A dostarczy B 10 rolek blachy nierdzewnej do dnia 15 marca 2021 r.; B w zamian za zamówione rolki zobowiązuje się do zapłaty kwoty 3 500 zł do dnia 29 marca 2021 r. Jeżeli B nie zapłaci A do dna 29 marca 2021 r., to po stronie A zachodzi możliwość żądania odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez B. Tym samym uaktywni się uprawnienie żądania zryczałtowanych kosztów dochodzenia należności, które jest uzależnione od powstania roszczenia o żądania odsetek.

Po drugie, dochodzone koszty odzyskania należności w transakcjach handlowych są z góry określone w wysokości przewidzianej ustawą, co zwalnia Wierzyciela od obowiązku dowodowego w tym zakresie. Należy przy tym dodać, że żadnym wypadku zryczałtowana kwota kosztów odzyskania należności, nie wyłącza możliwości dochodzenia przez wierzyciela zwrotu uzasadnionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę, lecz stanowi gwarantowane minimum.

Po trzecie, uprawnienie do żądania zryczałtowanej kwoty nie jest uzależnione od uprzedniego uprzedzenia wierzyciela o tym fakcie, lecz powstaje z samej mocy prawa na gruncie przytoczonego artykułu.

Jeżeli, chodzi o sposób ustalenia wysokości zryczałtowanych kosztów odzyskania należności w transakcjach handlowych, to ustawodawca w art. 1a u.p.n.o.t.h. ustala, iż co prawda wysokość rekompensaty jest ustalona w walucie EURO, ale przysługuje ona wierzycielowi po przeliczeniu na PLN przy zastosowaniu średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.

Wyżej opisana regulacja stanowi implementację postanowień Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, w preambule której jest mowa o tym, że konieczna jest uczciwa rekompensata za ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania należności w związku z opóźnieniami w płatnościach. Przy tym koszty odzyskiwania należności powinny obejmować również odzyskiwanie kosztów administracyjnych oraz rekompensatę za koszty wewnętrzne poniesione z powodu opóźnień w płatnościach

Źródła:

1. Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U.2020.935 t.j. z dnia 2020.05.26)

Stan prawny na dzień 21.01.2021r.